Recenzje

Paulina Ratkowska

Wyraziście przez świat
Książki podróżnicze Wojciecha Cejrowskiego z Biblioteki Poznaj Świat

          Niektórzy autorzy piszą delikatnie, inni mało charakterystycznie, wreszcie są i tacy, których styl rozpozna się zawsze i wszędzie. Ci pierwsi koncentrują się na książce, chowając się jakby za jej treścią tak, iż trudno znaleźć w tym pisaniu coś, co zdradzałoby postawę autora. Ci drudzy piszą bez większego wyrazu, przeciętnie, a ich książki rzadko zapadają w pamięci. A ci ostatni są wielce nietuzinkowi. Już po samym sposobie dobierania słów, opisywania fabuły czy przestrzeni, po tzw. charakterze pisma czytelnik dowiaduje się wiele o autorze i jego światopoglądzie. Z pewnością do tych ostatnich należy Wojciech Cejrowski – podróżnik, fotograf, dziennikarz radiowy i telewizyjny, a przede wszystkim niezwykły człowiek. Od przeszło 20 lat organizuje wyprawy w najdziksze zakątki kuli ziemskiej, ze szczególnym umiłowaniem Ameryki Łacińskiej. Jako trzeci w historii Polak został przyjęty do Królewskiego Towarzystwa Geograficznego w Londynie. Jest też autorem kilku książek podróżniczych, z których – pod kuratelą jednego z najstarszych polskich pism podróżniczych „Poznaj Świat” – tworzy kolekcję Biblioteki Poznaj Świat. 
          Seria ta, jak można przeczytać na stronie internetowej, powstaje pod „czułym okiem Cejrowskiego”. Obejmuje ona książki nie tylko samego dziennikarza (dotychczas ukazały się „Rio Anakonda” – 2006 rok oraz „Gringo wśród dzikich plemion” – 2008 rok). Jej redaktorzy wznawiają także klasykę podróżniczą – książki znanych globtroterów i łowców przygód takich jak Halik, Fidler, Strzelecki czy Sapieha, a także literaturę uciekającą w stronę naukowości, jak twórczość Malinowskiego. Redaktorzy serii dbają o markę, chcąc wydawać nie tylko dobre teksty, ale także teksty wzbogacone niezwykłymi fotografiami oraz mapami przybliżającymi dana część świata. 
          Pierwsza książka Cejrowskiego wydana nakładem wydawnictwa Zysk i s-ka w serii Biblioteka Poznaj Świat - „Rio Anakonda” – wielokrotnie gościła na różnych listach bestsellerów. Już w pierwszym miesiącu po ukazaniu się w księgarniach (sierpień 2006) rozeszła się w 15 tysiącach egzemplarzy, a do marca 2009 roku – w 250 tysiącach. Na ponad 400 stronach czytamy zapiski autora z jego kolejnej wyprawy w głąb amazońskiej dżungli, gdzie podróżnik wybrał się w celu odnalezienia jednego z ostatnich izolowanych od współczesnej cywilizacji plemion indiańskich. Książka jest połączeniem pamiętnika z informacjami krajoznawczymi – od opisów przyrody, przez obyczaje seksualne dzikich plemion dżungli kolumbijskiej, na wskazówkach dotyczących produkcji kokainy skończywszy. Znajdujemy w niej opisy ale także fragmenty dialogowe, które dają nam wyobrażenie o sposobie rozumowania i mentalności Indian. 
          Druga pozycja - „Gringo wśród dzikich plemion” także rozeszła się do tej pory w 250 tysiącach egzemplarzy, a książkę można dostać w dwóch wersjach – zwykłej oraz pachnącej dżunglą. Na ponad 250 stronach czytelnik wędruje z Cejrowskim przez niedostępne zwykłemu turyście, a często także badaczowi, straży granicznej czy lokalnej policji, przestrzenie dzikiej dżungli Ameryki Środkowej i Południowej z regionu Darién, poznając przyrodę, obyczaje ludzi, stosunki polityczne oraz zagrożenia czyhające na kogoś, kto igra z losem, tzn. zarówno tubylca jak i przybysza. W książce znowu opisy mieszają się z dialogami z indiańskimi przewodnikami, odsłaniając przed Europejczykiem specyficzny tok rozumowania człowieka żyjącego w wielowiekowej tradycji, w zgodzie z naturą. 
          Redaktorzy dbając o markę serii wybierają nie tylko dobre i bardzo dobre teksty ale także nie szczędzą na walorach wydawniczych tj. kredowy papier czy dobre – czarno białe i kolorowe fotografie. Każda książka może służyć więc jako przewodnik, ale także jako album, bo są one wzbogacone przynajmniej stoma fotografiami z podróży. Zarówno „Rio Anakonda” jak i „Gringo wśród dzikich plemion” można dostać w miękkiej lub twardej oprawie. 
          Cejrowskiego można lubić lub nie, ale nie sposób nie zgodzić się z opinią wydawcy serii, Tadeusza Zyska, że opowiada on bardzo ciekawie. Jego książki napisane są świetnym językiem, trzymają w napięciu, śmieszą do łez, dają namiastkę przeżycia podróży i przygód tak, jakby uczestniczyło się w nich osobiście. Cejrowski równie mieszane uczucia wzbudza wśród kolegów po fachu – podróżników, którzy wybierają się w te same rejony świata, a gdy docierają do swoich wymarzonych destynacji dowiadują się że ktoś ich ubiegł. Zawsze ten sam – wysoki, szczupły, o przenikliwym spojrzeniu i sarkastycznym poczuciu humoru. Tak o swoim „wyścigu z Cejrowskim” pisze Jacek Pałkiewicz: „Marzec 1999, Gujana: Planowany od dawna wyjazd do Indian Wai Wai nie dochodzi do skutku. Mike, właściciel łodzi nad rzeką Essequibo, zaskoczył mnie informacją: Tydzień temu wyruszył tam pewien Polak. Jak się nazywał? Tzejrowki. Luty 2000, Paragwaj: Mój najbliższy cel: wędrowne plemiona Indian w rejonie Gran Chaco. Żołnierz Gwardii Narodowej kontrolujący dokumenty, przypomina sobie: Niedawno jechał tędy Polaco. Wysoki, szczupły facet... Znowu Wojtek. Luty 2002, Kolumbia: Zamierzam dotrzeć do Indian Marubo, żyjących z dala od naszej cywilizacji. ...Zmieniam program, bo Jorge, miejscowy przewodnik, opowiada, że kilka dni wcześniej wyruszył tam jakiś Europejczyk. Nazywał się Zejrovki. Chwilowe uczucie zawiści przemieniło się wkrótce w głęboki podziw. Chylę czoło przed tym globtroterem.”