Recenzje

Paulina Ratkowska

Fascynująca Kotlina Kłodzka
Marek Perzyński ''Ziemia kłodzka. Kod sztuki, wody życia,
sanktuaria, zamki, skalne osobliwości. Przewodnik dla dociekliwych'

          Są książki, które wiele obiecują – i nie wiele dają. Są też takie, które wywiązują się ze swoich obietnic. Do tych drugich z pewnością należy ostatnia pozycja Marka Perzyńskiego, autora zakochanego w Kotlinie Kłodzkiej, o której pisze od lat. Każda jego kolejna książka wydaje się wyczerpywać temat, ale następne jeszcze je pogłębiają. Jego bogaty dorobek można podzielić na dwie grupy – przewodników historycznych: „Przybytek Niebieski. Skarby i cuda sanktuarium w Starym Wielisławiu”, „Górskie warownie Piastów Śląskich. Grodno, Chojnik, Bolków, Grodziec”, „Pierniki z… apteki. Polskie tradycje, kultura i rzemiosł”, „Tajemnice wrocławskiego Ostrowa Tumskiego i zamków biskupich”, „Cudowne wizerunki, kapliczki i krzyże pokutne w gminie Kłodzko” i we współpracy z Anną Kurek – Perzyńską „Kaplica św. Anny i inne atrakcje Sosnowki” oraz przewodników dla dociekliwych: „Wrocław dla dociekliwych. Pomniki, tajemnice, kościołów i klasztorów, kresowe pamiątki”, „Dolny Śląsk. Kraina zamków, katedr i wulkanów”, „Dolnego Śląska skarby, osobliwości i cuda”, „Zamki, twierdze i pałace Dolnego Śląska i Opolszczyzny” i „Arystokraci i ich niezwykłe zamki, dwory i pałace na Dolnym Śląsku”. W ten drugi cykl wpisuje się ostatnia publikacja. Warto dodać, że wyżej wymienione tytuły to dopiero początek dłuższej jeszcze listy. 
          „Ziemia Kłodzka…”, nad którą autor pracował kilka lat, jest kopalnią wiedzy na temat regionu i jego walorów turystycznych. Jednak, jak zaznacza Perzyński – nadal nie wyczerpuje tematu bo „ziemia kłodzka to kraina fascynująca, pełna tajemnic i wielkiej urody”. Na kartach książki możemy poznać najwybitniejszego artystę doby baroku wywodzącego się i tworzącego na tym terenie – Klahra Starszego, przepiękną architekturę wiejską, forty wznoszone przez Prusaków, przedziwne obyczaje jak np. święto gruszki ku czci św. Bartłomieja, dzwonnice mające chronić przed piorunami, fenomen licznych uzdrowisk, niezwykłe zabawki i świat bajkowej fantazji, miejsca kultu maryjnego, niezwykłe postaci jak jasnowidz Filipek, przeplatające się losy trzech narodów zamieszkujące ziemię kłodzką, ich obyczaje i wzajemne animozje czy w końcu szlak papieski. I wiele więcej. Perzyński opowiada o tym co na ziemi i pod nią, o tym co zbudował człowiek i o tym, co stworzyła natura – słowem kompleksowa wiedza na temat wszystkich aspektów kulturotwórczych ziemi kłodzkiej. 
          Treść została podzielona na rozdziały, bardzo różnej długości od czterech do trzydziestu stron. Nie liczy się jednak objętość tylko wyczerpanie tematu, a tego nie można zarzucić autorowi. Pierwszy rozdział zawiera ogólne informacje o regionie – jego uwarunkowań geograficznych i historycznych, a następnie jedno akapitowe streszczenia – zwiastuny omawianych zagadnień. Rozbudowane tytuł kolejnych rozdziałów poprzedzone są listą miejscowości, które będzie on obejmować. Passusy rozpoczynają się od krótkiego, zachęcającego streszczenia, a dalej w następujących podrozdziałach opisywane są kolejne przykłady architektury, dzieła sztuki, osoby, etapy szlaku, obrzędy czy w końcu kolejne argumenty. Każdy rozdział jest bogato ilustrowany co jest szczególnie cenne w przypadku dzieł sztuki i architektury. Co interesujące – i przydatne dla pilotów i przewodników – ewentualne napisy z pomników czy tablic pamiątkowych w językach obcych są tłumaczone na język polski. Rozdziały kończą się informacjami praktycznymi – jak adres obiektu, czas dojazdu, wysokość opłat, możliwości noclegu czy posiłku, kombinacja tras i inne. Po tych informacjach następuje bibliografia wykorzystana w danym rozdziale. Książka kończy się wykazem niemieckich i polskich nazw miejscowości. 
          Przewodnik napisany jest dobrym językiem, czyta się go łatwo i przyjemnie. Każdy znajdzie dla siebie jakieś ciekawe informacje, nieznane fakty. Dodatkowym atutem jest bogata bibliografia – najliczniej reprezentowana przez książki polskie, ale również pozycje niemieckie oraz czeskie, a także adresy internetowe. Umieszczenie jej na końcu każdego rozdziału ułatwia dalsze pogłębianie wiedzy. Najsłabszą stroną książki jest jej szata graficzna. Została wydana w miękkiej okładce i choć wzbogacona licznymi zdjęciami oraz reprodukcjami starych pocztówek, obrazów, grafik, dokumentów oraz fotografii wszystkie są czarno-białe, nie zawsze wyraźne, czasem zbyt ciemne. Jednak ci, dla których forma graficzna nie jest aż tak ważna z pewnością będą cieszyć się kolejnymi nieznanymi czy rzadko cytowanymi informacjami, ciekawostkami czy usystematyzowaniem powszechnie znanych faktów.