|
Paulina Ratkowska Zaprezentować bitwę
Dni twierdzy Nysy, 30.07 – 1.08.2010
Ostatnimi laty, szczególnie w wakacje, coraz większą popularnością cieszą się inscenizacje bitew – w różnych sceneriach i z różnego okresu. I choć w tym roku niekwestionowaną królową tych rekonstrukcji zostanie inscenizacja bitwy pod Grunwaldem w 600-rocznicę wydarzenia, to wiele innych miejsc zamierza konkurować o uwagę fanów militariów. I tak w ostatnich dniach lipca Nysa, tradycyjnie już, bo po raz 10-ty, zaprasza na Dni Twierdzy Nysy.
Nysa była miejscem, w którym krzyżowały się szlaki handlowe, co sprzyjało prężnemu rozwojowi miasta, a także… częstym napadom i grabieżom. Dlatego też już w czasach średniowiecznych miasto zostało ufortyfikowane, a wraz z rozwojem technik wojennych – wielokrotnie przebudowywane i dostosowywane do nowych potrzeb obronnych. W połowie XVIII wieku Nysa została zdobyta przez wojska pruskie, a król Fryderyk II, doceniając strategiczne położenie miejscowości i istniejące już elementy umocnień, zdecydował o dalszym ufortyfikowaniu miasta. Budowa ta wiązała się z rozbudową Nysy po obu stronach rzeki. Powstała nowoczesna twierdza funkcjonująca w systemie obozu warownego, którego nadrzędnym zadaniem było strzeżenie granicy na wschodnim odcinku Sudetów. Twierdza nyska była postrzegana jako jedna na najsilniejszych i najnowocześniejszych w całej ówczesnej Europie. Wojska napoleońskie w 1807 roku oblegały ją nieustannie aż 114 dni, prowadząc nieprzerwany ostrzał ciężką artylerią podczas gdy wewnątrz znajdowała się nieliczna i słabo wyszkolona załoga – zaledwie ok. 6 tysięcy (do pełnej obrony potrzebne było 12 tysięcy), nie zawsze przeszkolonych czy umundurowanych mężczyzn pod dowództwem ponad 70-letnich generałów. Do kapitulacji zmusił Nysę brak amunicji, a nie stan umocnień. W ciągu XIX stulecia techniki wojenne zmieniły się na tyle, że od 1871 roku rozpoczęła się stopniowa likwidacja twierdzy zakończona ostatecznie w 1903 roku. Forteczne obiekty przekształcono w więzienie i obóz jeniecki. Przetrzymywani byli tu np. La Fayett, Charles de Gaulle czy uczestnicy III Powstania Śląskiego.
Obecnie zachowało się ok. 60% dawnych fortyfikacji o łącznej powierzchni ponad 230 ha. W jej skład wchodzą: bastion Św. Jadwigi (najstarszy, częściowo z przełomu XVI i XVII wieku), forty: Wodny, Prusy, I, II i III, reduta Kapucyńska i Kardynalska, obwałowania Jerozolimskie zewnętrzne i wewnętrzne, Kolejowe oraz Wysokie, resztki przeciwstraży kleszczowych oraz flesza Nowa. Obiekty te są częściowo otwarte dla zwiedzających. Od 10 lat w wakacje twierdza zaprasza na Dni Twierdzy połączone z inscenizacją szturmu wojsk napoleońskich z 1807 roku.
Dni Twierdzy to impreza o charakterze historyczno-edukacyjnym, mająca na celu przybliżenie obrazu pola walki i zwyczajów wojskowych epoki napoleońskiej. Odbywa się ona w scenerii zabytkowego fortu, na terenie którego znajduje się obozowisko wojsk historycznych. W inscenizacji biorą udział grupy rekonstrukcyjne z tzw. korpus Śląskiego oraz wszystkie inne, w tym zagraniczne, zainteresowane udziałem w walkach. W czasie imprezy odbywa się pokaz pola walki z udziałem publiczności i prezentacja życia obozowego, w tym odprawa dowódców, wymarsz wojsk, pokaz musztry, prezentacja regimentów, salwa honorowa itd. Po bitwie następuje apel pobitewny, a potem publiczność ma możliwość podziwiania indywidualnych pojedynków i scen bitewnych. Popołudniu na Forcie II odbywają się prelekcje na temat historii twierdzy oraz konkursy dla turystów. Całość kończy forteczna biesiada. W trakcie trzydniowej imprezy jest także możliwość zapoznania się z zabytkami Nysy ze szczególnym uwzględnieniem obiektów fortecznych oraz przemarsz historycznymi ulicami miasta.
W samej inscenizacji bitwy, początkowo toczonej o Fort Wodny, a od 2006 roku o Fort II, biorą udział grupy rekonstrukcyjne, wstępujące w umundurowaniu historycznych regimentów, oraz konie, wykorzystywana jest broń z epoki w tym armaty. Całość trwa ok. 1 – 1,5 godziny. W inscenizacji bierze udział garnizon nyski, który dysponuje własnymi mundurami, zabytkowymi karabinami i pistoletami skałkowymi, karabinami kapiszonowymi, armatą, werblami oraz sztandarami, przy współudziale zagranicznych grupy rekonstrukcyjnych – z Włoch, Austrii, Węgier, Belgii, Litwy, Białorusi, Czech oraz Niemiec. Impreza z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem – zarówno ze strony garnizonów, jak i publiczności. W ubiegłych latach brało udział: w 2003 – ok. 100 żołnierzy, w 2005 – ok. 160 żołnierzy, w 2006 – ok. 300 żołnierzy, w 2007 – 739 żołnierzy, w 2009 – ok. 550 żołnierzy. Ilość widzów była szacowana na: 2001 – 200 osób, 2002 – 700 osób, 2003 – 1500 osób, 2004 – 3500 osób, 2005 – 3500 osób, 2009 – 5000 osób.
Za organizację rekonstrukcji odpowiada Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji o/Opole z siedzibą w Nysie, które działa od 1999 roku. W 2001 roku postanowili po raz pierwszy zorganizować inscenizację bitwy. Przez pierwsze dwa lata w walkach brały udział jedynie czeskie grupy rekonstrukcyjne. Polski regiment tworzono od 2003 roku. Grupa ta postawiła sobie za cel promocję historii legionów polsko – włoskich gen. Dąbrowskiego. Garnizon na stałe współpracuje z jednostkami z Krotoszyc i Sobótki, Kłodzka i Srebrnej Góry tworząc tzw. korpus śląski składający się z ok. 100 żołnierzy.
Dla fanów inscenizacji bitew tworzony jest obecnie szlak twierdz pruskich i austriackich, który szczególnie atrakcyjnie prezentuje się w okresie letnim gdy – jedna twierdza za drugą – zapraszają na inscenizacje. Sezon rozpoczyna Srebrna Góra, potem twierdza Kłodzkie. Łącznie na całym Śląsku odbywa się pięć rekonstrukcji. Największe dolnośląskie twierdze – Nysa, Kłodzko i Srebrna Góra – z inicjatywy tej pierwszej podpisały umowę o współpracy mającej na celu popularyzację i rewitalizację militarnych zabytków europejskiego dziedzictwa kulturowego.
Organizatorem Dni Twierdzy jest Urząd Miejski w Nysie we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Fortyfikacji o/Opole z siedzibą w Nysie oraz Nyskim Domem Kultury. Więcej informacji i szczegółowy program imprezy na stronach:
http://www.twierdzanysa.com i http://www.dni.twierdzanysa.pl/index.htm
|
