Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania 29 grudnia 2010, redaktor prowadzący numeru: Armin Mikos v. Rohrscheidt

Numer 1/2011 (styczeń 2011)

Łukasz J. Kędziora

Ekumenizm z kluczem wiolinowym w tle.
XVI Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich
Terespol 29 – 30 stycznia 2011 r.

          Od 2000 r. wokalno-instrumentalny Karp Programu Trzeciego Polskiego Radia, na przełomie listopada i grudnia przypomina, że „krok po kroku, krok po kroczku, najpiękniejsze w całym roczku… Idą święta”.¹ A nic tak nie oddaje prawdziwej istoty Bożego Narodzenia i wyjątkowo rodzinnego charakteru tych świąt jak – trochę już niestety zapomniane – wspólne kolędowanie. I do takiego kolędowania zapraszamy, z małą jednak różnicą… bowiem nie do śpiewania, a słuchania. Kolędowa uczta zostanie przygotowana i zaserwowana w Terespolu w dniach 29 i 30 stycznia 2011 r., w ramach XVI Międzynarodowego Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich.
          Idea tej imprezy narodziła się w listopadzie 1995 r., a już w styczniu roku następnego odbył się I Przegląd Chórów Kolędniczych, bo właśnie pod tą nazwą rozpoczęło swoją sceniczną karierę śpiewanie na wschodnich rubieżach Polski. Inicjatorem imprezy był ówczesny proboszcz terespolskiej parafii prawosławnej, ks. Aleksy Andrejuk, który w porozumieniu z Krzysztofem Królem – dyrektorem Miejskiego Ośrodka Kultury – doprowadził do zorganizowania – wówczas jeszcze – publicznego wieczoru kolęd. Jak wspomina na portalu www festiwalu sam twórca przeglądu, ks. Andrejuk – „Miastu Terespol brakowało jakiejś imprezy, która byłaby nowatorską, a jednocześnie integrowała środowisko (…) [która] w szczególny sposób nawiązywałyby do wielowyznaniowego charakteru Południowego Podlasia, z uwzględnieniem tradycji Cerkwi Prawosławnej”. Pierwotnie kolędować miały wyłącznie amatorskie zespoły/chóry, dla których muzyka sakralna to nie tylko preferowana forma artystyczna, ale także modlitwa i odbicie religijnego credo. Mimo zdecydowanie lokalnego charakteru pierwszej edycji, przegląd już w swoim debiucie miał międzynarodowy akcent: na terespolskiej scenie zaprezentował się bowiem Zespół Bractwa Młodzieży Prawosławnej ze Lwowa.
          Festiwal okazał się imprezą perspektywiczną i rozwojową, bo już trzecia jego edycja – z roku 1998 – zyskała status i miano międzynarodowej. Znacznie liczniejszej niż w pierwszym wydaniu i żywo zainteresowanej publiczności zaprezentowało się wówczas 17 zespołów, a organizatorzy po raz pierwszy zaprosili także chóry katolickie. Rozszerzeniu uległa również liczba kategorii w jakich przyznano wyróżnienia. I tak nagrody otrzymały: chóry miejskie, wiejskie, młodzieżowe, świeckie, zagraniczne oraz zespoły folklorystyczne. Rok 1999 (po IV edycji) był czasem kolejnych zmian w formule i strukturze eventu. Ze względu na wyraźny wzrost poziomu artystycznego, jaki reprezentowali wszyscy uczestnicy, jak i liczby słuchaczy zadecydowano, że przyszłoroczny – piąty – przegląd, w rzeczy samej przeglądem już nie będzie. Dlatego też w 2000 r. wykonawcy i publiczność spotkali się na V Międzynarodowym Festiwalu Chórów Kolędniczych - Terespol 2000. O to, aby ten mały jubileusz i awans w terminologicznym rankingu eventowego prestiżu wypadł okazale, bardzo postarał się chór Pawie Pióro z Sankt Petersburga, którego znakomity występ na długo pozostał w pamięci słuchaczy. A jeszcze tego samego dnia można było usłyszeć nie tylko wykonania w języku rosyjskim i polskim, ale także: białoruskim, ukraińskim oraz starocerkiewnosłowiańskim, najstarszym kościelnym języku wielu słowiańskich cerkwi.
          Na przestrzeni ośmiu lat kolędowania festiwal trochę zatracił swojego pierwotnego ducha. Wydaje się, że na pierwszy plan wysunęła się rywalizacja, granica między profesjonalistami a amatorskimi grupami zarysowała się wyraźniej. Okazało się, że zdecydowanie nie sprzyjała ona realizacji pierwotnej idei, która mówiła o festiwalu dla „prostych ludzi”. Dlatego też w 2003 r. zrezygnowano z konkursowej formuły imprezy, przechrzczono ją na Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich i ponownie skierowano na wcześniej obrane tory. Co - jak się w konsekwencji okazało - było posunięciem ze wszech miar właściwym. Zmodyfikowana formuła zdecydowanie wpłynęła na atrakcyjność eventu dla odbiorców, otwierając jednocześnie kolędowanie na chóry katolickie i świeckie oraz na zespoły śpiewacze i obrzędowe nie związane z Kościołem Prawosławnym.
          Ubiegłoroczna, jubileuszowa XV odsłona miała wyjątkowy charakter i oprawę. Kolędowanie trwało aż cztery dni – od 29 stycznia do 1 lutego 2010 r. – a rozpoczął je koncert inauguracyjny w Lublinie, zakończył natomiast galowy w Kościele Ewangelicko-Augsburskim p. w. Świętej Trójcy w Warszawie. Szerokiej publiczności zaprezentowali się artyści z Polski, Białorusi, Rosji, Ukrainy, a nawet – i tu niespodzianka – Niemiec. Podobny charakter będzie miała również tegoroczna, XVI edycja, której inauguracja także odbędzie się w Lublinie.
          Najważniejszym jednak wydaję się fakt, że idea Festiwalu, mimo wcześniejszych przeszkód i zawirowań zdołała przetrwać do dziś. I chociaż już sama prezentacja kolęd i pastorałek charakterystycznych dla tradycji wschodniosłowiańskich, zarówno tych bardziej popularnych, jak i prawie wcale nieznanych – chociażby ze względu na ich lokalny charakter – jest wystarczającym powodem, żeby wybrać się w tym okresie do Terespola, to nie jest to jedyny przemawiający za tym argument. Trudno bowiem nie zgodzić się z opinią, że pielęgnowanie oraz kultywowanie tradycji włącza się w sposób naturalny w obopólną wymianę kulturową i dialog z folklorem. Sama lokalizacja tego granicznego miasteczka symbolicznie zdaje się potwierdzać słowa organizatorów o „wymianie doświadczeń”, które przebiegają na wielowyznaniowej płaszczyźnie w regionie Południowego Podlasia. A jeśli to jeszcze za mało, żeby pod koniec stycznia wybrać się na wielkie kolędowanie, to z pewnością wielu niezdecydowanych przekona fakt, że nawet ucho wybrednego melomana będzie wprost zachwycone wizytą w Terespolu. Potwierdzenia moich słów można szukać na stronie festiwalu: http://www.mfkw.pl/index.html na której już na „wejściu” wita odwiedzającego wyjątkowej urody fragment muzyczny, prezentujący potencjał imprezy. Tam też dostępne są szczegółowe informacje i plan XVI edycji Międzynarodowego Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich.

Nasi Partnerzy