Recenzje

Paulina Ratkowska

Zagłębie pozytywnej energii
„Śląskie. Przewodnik pozytywny” Anna Miszta

          Przewodnik – nieważne czy używa go turysta, czy osoby związane z obsługą ruchu turystycznego – musi wzbudzać zaufanie. Powinien być nie tylko dobrym produktem wydawniczym, ale także - a może przede wszystkim - zachęcać do wycieczki do danego kraju, miasta, na szlak czy w dany region. Niestety, nie każdy jest taki. Jaki powinien być więc dobry przewodnik? Nieduży – żeby zmieścił się do kieszeni albo małej torebki. Lekki – żeby nie ciążył w plecaku. Aktualny – żeby wybierając się do muzeum faktycznie zastać je otwarte. Napisany przystępnym językiem – żeby czytało się go szybko i przyjemnie, a informacje w nim zawarte były łatwo przyswajalne. Pełen fotografii, najlepiej kolorowych i aktualnych – żeby chciało się odwiedzić dany obiekt, a potem żeby łatwo było znaleźć go w przestrzeni. Z mapkami – żeby było łatwiej dotrzeć w wybrane miejsca. Z przejrzystym spisem treści – żeby szybko poruszać się po samej książce. I wreszcie rzetelny – żeby zawarte w nim informacje były zgodne z prawdą. Praktycznie wszystkie te wymagania spełnia przewodnik po Śląsku – „Śląsk. Przewodnik pozytywny” - autorstwa Anny Miszty, wydany w ramach programu Polska Turystyczna.pl. 
          Książka napisana została przystępnym językiem, dostosowanym do wymogów formy przewodnika – mimo, że faktograficznie jest gęsty, czyta się go szybko, przyjemnie, a informacje w nim zawarte są łatwo przyswajalne. Dodatkowo nie odnosi się wrażenia, że jest to publikacja pisana na zamówienie biura promocji województwa. Zresztą trudno się dziwić sprawności językowej autorki, gdyż - jak czytamy w stopce biograficznej - Anna Miszta jest absolwentką i doktorantką polonistyki UJ. Przewodnik jest podzielony na rozdziały – w pierwszym przeczytamy o możliwościach komunikacyjnych województwa, w drugim znajdziemy informacje historyczno–kulturowe, włącznie z opisami najbardziej charakterystycznych zwyczajów, strojów ludowych czy potraw Śląska. Trzeci, najobszerniejszy rozdział poświęcony został kolejnym 12 mikroregionom, przy czym każdy z nich omówiony jest w osobnym podrozdziale. Ostatni, czwarty rozdział to „Śląsk tematycznie” czyli omówienie poszczególnych szlaków turystycznych oraz atrakcji zgrupowanych według tematów mogących zainteresować zwolenników poszczególnych rodzajów wycieczek lub typów atrakcji, np. „Szlaki turystyczne piesze”, „Trasy rowerowe” czy „Zamki i pałace”. Na końcu książki znajdujemy indeksy – słowniczek gwary śląskiej, spis ramek, map i omówionych miejscowości. Każdy podrozdział rozdziału trzeciego jest dalej podzielony na ważniejsze miasta okręgu i ich okolice, według stopnia atrakcyjności turystycznej. Autorka układa treść kolejnych passusów zgodnie z przemyślanym kluczem. Najpierw następują informacje ogólne – wyszczególnione najważniejsze atrakcje turystyczne danego obszaru, informacje komunikacyjne dotyczącego danego miasta, a dalej ogólne informacje geograficzno-historyczne, charakterystyczne ciekawostki na temat miejsca, np. informacje o herbie czy o znanych ludziach. Szkoda, że lista ta nie jest uzupełniana informacją o tym, w jaki sposób dana osoba jest związana z konkretną miejscowością. W dalszej kolejności następują informacje o ważnych obiektach ułożone według stopnia rozpoznawalności i popularności wśród turystów. Każdy passus poświęcony miastu kończy się ramką z informacjami praktycznymi, jak przydatne adresy www, adresy informacji turystycznej, obiektów noclegowych (z zaznaczoną ilością gwiazdek) oraz gastronomicznych i ewentualnie – innych atrakcji. Dodatkowym plusem jest tu fakt, że w każdym takim fragmencie znajduje się przynajmniej kilka ramek ze specjalnymi informacjami – biograficznymi, statystycznymi, cytatami czy po prostu ciekawostkami. Wydawca przyjął zasadę wyróżniania każdego kolejnego rozdziału osobnym kolorem, i tak też w obrębie każdego rozdziału oznakowywane są ramki. Naturalnie, dzięki kolorowi rzucają się w oczy, szkoda jednak, że kolejne tematy ramek nie utrzymują jednolitej kolorystyki w skali całego przewodnika: dzięki takiemu zabiegowi osoby zainteresowane konkretnym tematem jeszcze szybciej mogłyby się „poruszać” po jego treści. 
          Przewodnik jest aktualny i wydaje się być rzetelny. Pisząca te słowa nie jest specjalistką od województwa śląskiego, jednak zawarte w przewodniku informacje praktyczne dotyczące dobrych adresów, informacji teleadresowych czy choćby godzin otwarcia muzeów są zgodne z tymi, które podają portale internetowe obiektów. Zaś informacje historyczne czy faktograficzne – zgodne z tym, co możemy wyczytać na tychże oficjalnych stronach internetowych czy w innych przewodnikach poświęconych regionowi. 
          Przewodnik Miszty jest pełen fotografii, kolorowych i aktualnych, pokazujących piękne plenery, atrakcyjne obiekty oraz ludzi: zazwyczaj młodych i uśmiechniętych, co dodatkowo zachęca do odwiedzin. Obiekty, które określano lub powszechnie uważa się za miejsca rodzinne, jak np. parki, pokazywane są z kolei jako tło zakochanych czy rodzin z małymi dziećmi, a obiekty sportowe czy rekreacyjne albo imprezy plenerowe – zadowolonych wypoczywających i uczestników imprez. Lekcje podstaw socjotechniki zostały więc przez autorkę i wydawcę odrobione wzorowo. Ogólnie zdjęcia zamieszczone w przewodniku nie są przesadzonymi, artystycznymi zdjęciami wypaczającymi przestrzeń - a raczej bardzo dobrymi fotografiami ilustracyjnymi, dobrze wykadrowanymi i o odpowiednio nasyconych barwach. Znajdziemy tu także reprodukcje grafik oraz zdjęć archiwalnych, co jeszcze bardziej podnosi wiarygodność tekstu. Już po samym przekartkowaniu przewodnika, odbierając go tylko i wyłącznie na poziomie wizualnym, chce się odwiedzić Śląsk. 
          Dodatkowo książka została uzupełniona licznymi mapkami. Wewnętrzne strony okładek zawierają ogólne spojrzenie na Śląsk, każdy rozdział rozpoczyna się stroną tytułową z mapką pokazującą dany mikroregion na tle całości województwa, a fragmenty poświęcone najważniejszym atrakcjom wzbogacone zostały o wyskalowane mapki z zaznaczeniem najważniejszych obiektów, tras i atrakcji, zamieszczonych na nich według klucza podanego we wstępie. Także ważniejsze miasta z licznymi atrakcjami oraz najważniejsze obiekty mają swoje plany. Dzięki temu łatwiej wyobrazić sobie przestrzennie tereny, które być może nie są tak dobrze znane osobom z innych części kraju, czy dotrzeć w wybrane miejsca. 
          I w końcu walory techniczne przewodnika. Książka ma bardzo przejrzysty spis treści – zaznaczone są w nim nie tylko następujące po sobie rozdziały, ale także wyszczególnione ważniejsze zagadnienia poruszane w kolejnych rozdziałach i podrozdziałach. Dodatkowo każdy rozdział już na poziomie spisu treści jest zaznaczony kolorem, dzięki czemu szukanie jakichkolwiek treści jest od razu dużo łatwiejsze, gdyż górny pasek stron został wybarwiony w kolorze danego rozdziału. Spis treści kończy się legendą symboli używanych w tekście. Również format książki jest przyjazny turyście – poręczne B5, które mieści się w większej kieszeni i każdym plecaku. Dodatkowo szerokie zakładki wewnętrzne okładki pozwalają dowolnie wkładać je w miejsce, w którym skończyło się czytanie czy znalazło się coś interesującego. Niestety, pod jednym względem wydawca przedobrzył – książka została wydana na świetnym, kredowym papierze, który jest… bardzo ciężki i w ten sposób 330-stronicowy przewodnik mocno obciąża plecak. Na dodatek farba drukarska rozmazuje się, gdy dotkniemy stronę tłustymi palcami, co przy letnich wędrówkach może być nieprzyjemne. 
          Ogólnie – „Śląsk. Przewodnik pozytywny” jest książką bardzo atrakcyjną i zdecydowanie zachęcającą do przyjazdu na Śląsk. Pokazuje jego różnorodność kulturową i co za tym idzie - turystyczną, osadzoną z jednej strony w wielowiekowej tradycji, a z drugiej pełnymi garściami korzystającą z dobrodziejstw XXI wieku. Opisy niektórych miejsc, szczególnie muzeów, są tak skonstruowane, że gdyby się nie wiedziało, jak funkcjonuje polskie muzealnictwo to z chęcią chciałoby się te placówki odwiedzić. Każdy z nas ma różne priorytety, więc pewno każdy inaczej ułożyłby powyższą wyliczankę dobrych cech. Nieważne jednak, w jakiej kolejności będziemy ją rozpatrywać. Ważne, by w większości przypadków móc pozytywnie powiedzieć o Śląsku. Bo w końcu ten przewodnik jest przewodnikiem ze wszech miar pozytywnym.