Recenzje

Paulina Ratkowska

Najlepszy spacer po Poznaniu
„Poznań. Przewodnik po zabytkach i historii” pod redakcją Janusza Pazdera

          Najlepszy przewodnik po Poznaniu? Oprócz tego, który chodzi po mieście i z pasją opowiada – to naturalnie przewodnik pod redakcją Janusza Pazdera „Poznań. Przewodnik po zabytkach i historii”. Autorami tekstów są historycy sztuki od lat zajmujący się tematyką związaną z historią oraz historią sztuki związaną z miastem. Pod koniec 2010 roku ukazało się jego długo oczekiwanie wznowienie – dużo lepsze niż pierwsze wydanie z 2003! Opublikowany nakładem Wydawnictwa Miejskiego w nowej szacie graficznej przewodnik został zaktualizowany o świeże informacje, przez co stanowić może nie tylko doskonałą lekturę dla sympatyków Poznania, ale także podręczny przewodnik, który może im towarzyszyć lub inspirować do spacerów po różnych zakątkach miasta. 
          Zgodnie ze swoim podtytułem książka jest przewodnikiem prezentującym zabytki architektury i sztuki ukazując je na tle historii miasta. Dodajmy – najbardziej szczegółowym przewodnikiem po zabytkach, jaki ukazał się w formie jednolitej publikacji. Do tego, został napisany w przystępny sposób, obficie wzbogacony aktualnymi zdjęciami ilustracyjnymi, odpowiada współczesnym standardom wydawniczym oraz dzisiejszemu stanowi wiedzy na temat poszczególnych zabytków. Co ważne, autorzy nie podają jako pewników, niesprawdzonych hipotez czy własnych domysłów. 
          Publikacja została podzielona na uporządkowane według kryterium topograficzno-chronologicznego rozdziały, poświęcone poszczególnym dzielnicom Poznania. Opisy te wzbogacono licznymi fotografiami, rzutami i mapami przedstawiającymi omawiane zakątki. Szczegółowe opisy poprzedza ogólny zarys dziejów miasta, od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy, a wszystko uzupełniają informacje praktyczne oraz bogate indeksy: osobowy, topograficzny i rzeczowy oraz wykaz prac poświęconych historii i architekturze Poznania. Po głównych rozdziałach książki zamieszczono informacje praktyczne, m.in. na temat możliwości dojazdu do Poznania, komunikacji miejskiej, bazy noclegowej, oferty gastronomicznej, kulturalnej oraz sportowej miasta. 
          Pierwszy rozdział, obszerny jak na całościową objętość przewodnika, poświęcony został historii miasta pokazuje rozwój Poznania w poszczególnych okresach – od IX wieku, kiedy na Ostrowie Tumskim powstał pierwszy gród, przez lokację nowego miasta w 1253 roku, a później lata „obfite”, przeplatane „chudymi”, kolejne zniszczenia i odbudowy, po czasy współczesne. Kolejne rozdziały – to spacery poszczególnymi dzielnicami miasta, uporządkowanymi w kolejności topograficznej i chronologicznej zarazem, według zakładania i dołączania do miasta kolejnych obszarów, wiosek czy nawet mniejszych organizmów miejskich. Siłą rzeczy pierwszy rozdział musiał więc być poświęcony najstarszej części miasta – Ostrowowi Tumskiemu, drugi – miastu lokacyjnemu oraz jego przedmieściom, a trzeci XX-wiecznemu centrum. Następne rozdziały to kolejne dzielnice: Jeżyce, Łazarz, Wilda, aż po części bardziej oddalone od Środmieścia. W rozdziale siódmym opisano pozostałe poznańskie „fyrtle” – takie jak Cytadela, Malta, Piątkowo, Rataje czy Winiary. Autorzy oprowadzają nas poszczególnymi ulicami, zwracają uwagę na istotne z punktu widzenia historii lub urodziwe dla oka obiekty – budynki, skwery, parki, pomniki a nawet tablice. Ze sporym znawstwem opisują ich architekturę i historię, którą wzbogacają licznymi anegdotkami czy opowieściami o dawnych mieszkańcach. 
          Książka może być świetnym towarzyszem spacerów po mieście, a dla tych bardziej zorientowanych w topografii miasta, także przewodnikiem do czytania na kanapie. Z pewnością zmusi nas do powtórnego zatrzymania się przy danym obiekcie, gdy będziemy go mijać po raz kolejny w celu przeanalizowania szczegółów architektonicznych lub po prostu chwili kontemplacji w nowej perspektywie historycznej. Przewodnik ucieszy z pewnością każdego, kto interesuje się Poznaniem, może być dobrą bazą lub powtórką materiału dla przewodnika miejskiego. Niestety dla przeciętnego turysty, przewodnik może okazać się zbyt szczegółowym.