Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania 28 lutego 2009

Numer 3/2009 (marzec 2009)

Paulina Ratkowska

Słowa, słowa, słowa - VERBA SACRA

            Kondycja słowa w XXI wieku jest coraz gorsza. I nie chodzi tu wcale o zaśmiecanie polszczyzny czy używanie form niepoprawnych gramatycznie lub logicznie, ubożenie słownika przeciętnego Kowalskiego czy wprowadzanie na salony wulgaryzmów i neologizmów, choć to także występuje i każdy wyczulony na poprawność językową w ostatnich latach ma powody do narzekań. Jednak nie na to chcą zwrócić uwagę organizatorzy cyklu VERBA SACRA. Chcą pokazać że słowo samo w sobie może być piękne - jego sens, brzmienie, użycie. Inicjator cyklu, reżyser Przemysław Basiński, założył że w człowieku musi być głód słowa - żywego, czystego, prostego, mądrego, słowa sławiącego i głoszącego prawdę o Bogu. Jak można przeczytać na stronie internetowej cyklu “Niestety często jego [człowieka] słowa są niepodobne do słów i niegodne tego miana: słowa martwe, brudne, kłamliwe, pokrętne, głupie, obłudne, obrażające prawdziwe Słowo, niegodne istoty ubogaconej darem słowa. I dopóki będą takie słowa, dopóty będzie tęsknota za światem innych słów. Brzydota słów atakuje wszędzie: w domu, na ulicy, w pracy, na murach, w prasie, w książce, w radiu, na ekranie. Atakuje kłamstwo zawarte w słowach, ranią słowa nijak mające się do treści, wślizgujące się jak wąż, obiecujące niemal wszystko gratis”[1]. Okazało się, że faktycznie wielu z nas tęskni za lepszym, czystszym i głębszym słowem i tak z roku na rok impreza poszerza się o kolejne cykle, biorą w nim udział najwspanialsi mistrzowie mowy w kraju, a poznaniacy - i nie tylko - mają możliwość rozkoszowania się pięknym słowem we wspaniałym wykonaniu.           
            Czym więc jest VERBA SACRA w praktyce? Dziś to aż 4 żywe cykle promujące sztukę słowa, w skład których wchodzi Modlitwy Katedr Polskich, Wielka Klasyka, Festiwal Sztuki Słowa oraz Maraton Biblijny. Najstarszym z nich, tym, od którego wszystko się zaczęło w styczniu 2000 roku, są Modlitwy Katedr Polskich, czyli publiczna prezentacja tekstów biblijnych i religijnych, wzbogacona muzyką klasyczną - chóralną lub organową oraz poprzedzona wstępem teologicznym lub (i) filologicznym. Realizacja całości jest utrzymana w duchu teatru rapsodycznego. Program jest tym atrakcyjniejszy, że do kolejnych prezentacji zapraszana jest czołówka polskich aktorów. Poznań odwiedzili już m.in.: Jerzy Radziwiłłowicz, Piotr Adamczyk, Danuta Stenka, Krzysztof Globisz, Gustaw Holoubek, Krzysztof Kolberger, Anna Seniuk, Jerzy Zelnik, Marek Kondrat, Jerzy Trela, Stanisława Celińska czy Mariusz Bonaszewski. Łatwiej byłoby chyba wymienić tych, którzy jeszcze nie wzięli udziału w VERBA SACRA. Prezentowany tekst wybierany jest przez osobę, odpowiedzialną za komentarz naukowy. A teksty słyszy się przednie, m.in. Bogurodzicę, Kazania Piotra Skargi, wyznania św. Augustyna, Apokryfy, Listy Ojca Pijo, Biblię Kaszubską, Króla Ducha oraz znaczna część Biblii, księgi zarówno Nowego jak i Starego Testamentu. Spektakle odbywają się w katedrach - premiery w katedrze poznańskiej, kolejne prezentacje w tych katedrach, które zaproszą daną interpretację. I tak, przez 8 lat, VERBA SACRA gościła już w Bielsku Białej, Częstochowie, Gdańsku, Gnieźnie, Katowicach, Legnicy, Lublinie, Pelplinie, Radomiu, Toruniu, Wejherowie i Wrocławiu. W 2001 roku Modlitwy odwiedziły także Wilno, póki co, był to jedyny pokaz poza granicami kraju.    
            Kolejne dwa cykle - Wielka Klasyka oraz Festiwal Sztuki Słowa powołano do życia w 2001 roku. Wielka Klasyka jest prezentacją wybitnych tekstów z kanonu klasyki narodowej i światowej. Podobnie, jak w przypadku Modlitw Katedr Polskich prezentacja tekstu poprzedzona jest wstępem naukowym, a w przerwach pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu ubogacana wykonaniami utworów muzycznych nawiązujących do prezentacji. Tu znowu gościli wspaniali aktorzy, m.in. Henryk Machalica, Anna Polony, Maciej Stuhr, Wiktor Zborowski, Marian Opania, Leszek Teleszyński czy Piotr Machalica. A w cyklu zaprezentowano m.in. Odyseję Homera, Boską Komedie Dantego, Promethidion Norwida, Don Kichota Cervantesa, Małego Księcia Saint-Exupery’ego czy Baśnie Andersena. Praktycznie wszystkie spotkania odbywają się w Auli UAM w Poznaniu.
            Za największy rarytas VERBA SACRA uchodzi jednak Festiwal Sztuki Słowa. W jego skład wchodzą kilka niekoniecznie następujących po sobie wieczorów. W zależności od długości edycji prezentowanych jest parę tekstów - biblijnych, klasyki światowej, polskiej lub konkretnego autora albo państwa przedstawianych według znanego już klucza. Najważniejszy moment festiwalu to jednak Wielka Gala Słowa, do uczestnictwa w której zapraszani są najlepsi z najlepszych spośród polskich aktorów, m.in. Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Maja Komorowska, Dorota Segda, Tadeusz Malak, Andrzej Seweryn, Halina Łabonarska, Wiesław Komasa, Olgierd Łukaszewicz, Mariusz Sabiniewicz, Jan Peszek, Zbigniew Zapasiewicz, Joanna Szczepkowska, Krzysztof Majchrzak, Magda Zawadzka, Piotr Fronczewski i wielu, wielu innych. Każda kolejna edycja poświęcona jest kolejnemu wybitnemu polskiemu twórcy - Słowackiemu, Mickiewiczowi, Norwidowi, Wyspiańskiemu Herbertowi czy Miłoszowi.
            W czasie trwania festiwalu organizowany jest także Międzynarodowy Konkurs dla Aktorów na Interpretację Tekstu Biblijnego i Klasycznego, do którego przystępują młodzi artyści, często jeszcze studenci szkół aktorskich lub nieprofesjonaliści, którzy prezentują wybrany przez siebie tekst. Uczestników obowiązują dwa obostrzenia - utwory nie są zupełnie dowolne, lecz muszą zawierać się kanonie tematycznym nurtu, zaś sama prezentacja nie może przekroczyć 15 minut. Jury przyznaje 3 nagrody pieniężne - Grand Prix im. Mieczysława Kotlarczyka, fundacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa narodowego w wysokości 5 000 zł, Nagrodę Specjalną im. Romana Brandsteattera za najlepszą interpretację tekstu biblijnego w wysokości 3 000 zł oraz, od 2006 roku, Nagrodę Zarządu Głównego ZASP, także opiewającą na 3 000 zł.
            Najmłodsze dziecko VERBA SACRA to Maraton Biblijny powołany do życia w 2005 roku. Jest on przeznaczonych dla tych, których już uwiodło piękne słowo ponieważ do wielkiego czytania Pisma Świętego zaproszeni są wszyscy. W pierwszej edycji wzięło udział 890 osób, które czytało Biblię łącznie przez 19 godzin. Z roku na rok liczba chętnych i czas trwania jest coraz dłuższy. Organizatorom ani uczestnikom nie chodzi jednak o bicie rekordu Guinnessa tylko o wspólną modlitwę. Maraton jest transmitowany przez Internet zyskując odbiorców na całym świecie.
            VERBA SACRA jest organizowane przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Wydziały Teologiczny, Fizyczny oraz Studiów Edukacyjnych. Dziś jest to cały sztab osób, które nadzorują kolejne prezentacje, koordynują wyjazdy, czuwają nad ułożeniem programu festiwalu, zapraszają do współpracy artystów, nagrywają, wydają i rozprowadzają płyt CD i kaset MC z zapisami poszczególnych wieczorów. Jest jednak ktoś, kto łączy wszystkie te wydarzenia od pierwszego spotkania, ojciec cyklu - Przemysław Basiński. Ojciec w przenośni - bo to on dał pomysł i dogląda projekt cały czas, dosłownie - bo jest reżyserem każdej z 85 prezentacji, które odbył się do końca 2008 roku.
            Pomysł mógł sprawiać wrażenie bardzo elitarnego. Po ośmiu latach okazał się, że cykl cieszy się olbrzymia popularnością. Choć wydawać by się mogło, że jest skierowany głównie do katolików tak do katedry jak i do auli przychodzą rożni ludzi - ci co wierzą, i ci co wątpią, przedstawiciele praktycznie wszystkich przedziałów wiekowych, a po stroju wnosząc - także większości subkultur. Niektórzy chcą po prostu posłuchać i zobaczyć na żywo najlepszych polskich aktorów. Powodów jest wiele. Publiczności także - często i w auli i w katedrze zajęta jest dosłownie każda możliwa przestrzeń, a w ostatnich statystykach organizatorzy podali, że na wszystkich spotkaniach było łącznie co najmniej 170 000 osób. Złośliwi powiedzą pewnie, że to zasługa bezpłatnych wejściówek na większość imprez lub nawet i wstęp wolny bez wcześniejszego odbierania biletów, kiedy jednak patrzy się na zasłuchane twarze trudno oprzeć się wrażeniu, że ci ludzie przyszli tu posłuchać, tak jak chce tego Basiński - “słowa żywego, czystego, prostego, mądrego”

Nasi Partnerzy