Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania 1 stycznia 2013, redaktor prowadzący numeru: Armin Mikos von Rohrscheidt

Numer 1/2013 (styczeń 2013)

Wojciech J. Cynarski, Wydział Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Rzeszowski

O turystyce kulturowej w Maastricht i Heerlen

Być może współpraca naukowa polskich teoretyków turystyki z zachodnimi środowiskami naukowymi nie jest jeszcze dość dobrze rozwinięta, a dorobek polskich autorów (notabene godny uwagi i w miarę możliwości popularyzowany [vide: Cynarski, Obodyński K. 2004; Cynarski, Obodyński M. 2009]) dość dobrze znany w owych środowiskach. Także badania międzynarodowe, jak prowadzone w ramach Komisji Turystyki Stowaryszenia Idokan Polska [Sieber, Cynarski 2010], nie są zbyt częstą praktyką. Tym bardziej warto pokazać przykład dobrej współpracy w tym zakresie, czemu służy poniższy tekst - będący komunikatem o konferencji i jej swego rodzaju recenzją.
Z nieukrywaną satysfakcją autor powrócił z Holandii, jako uczestnik holenderskiego, międzynarodowego zresztą, programu badawczego i keynote speaker podczas odbytej w Heerlen konferencji. Notabene część dyskusji i swego rodzaju warsztatów, poza formalnym programem konferencji, odbywała się w siedzibie Uniwersytetu Zuyd - w Maastricht. Otóż 29. listopada 2012 w holenderskiej miejscowości Heerlen (ośrodek dydaktyczny Zuyd University) odbyła się "Zuyd Conference: Anthropology as a source of inspiration for tourism research", czyli Konferencja południowej części Niderlandów poświęcona antropologicznej perspektywie badań w turystyce. Organizatorem tej ważnej dla nauk o turystyce imprezy był ośrodek badawczy pn. Research Centre for Tourism and Culture wskazanego Uniwersytetu, a osobowo - prof. dr hab. Wil Munsters, wybitny specjalista w zakresie turystyki kulturowej.
Do Maastricht autor dotarł via Rzeszów - Warszawa - Düsseldorf, jadąc autem, lecąc LOT-em i pokonując taksówką odcinek między Düsseldorfem a Maastricht. Organizatorzy zapewnili hotel, będący jednocześnie swego rodzaju laboratorium lub kliniką praktycznej nauki zawodu dla kształconych tam studentów w zakresie turystyki, hotelarstwa i gastronomii. Już wieczorem 28. XI w małym, siedmioosobowym gronie autor miał okazję zdegustować potrawy serwowane przez studencką kuchnię. I - co ciekawe - było to wszystko zarówno smaczne i zdrowe, jak też podane w sposób miły dla oczu, z zachowaniem zasad japońskiej estetyki zen zwanej shibui [por.: Cynarski, Obodyński 2006].
Dzień 29. listopada zaplanowano niezwykle pracowicie - od rana do późnych godzin popołudniowych trwały obrady w ośrodku dydaktycznym w nieodległej od Maastricht miejscowości Heerlen. O godzinie 9⁰⁰ sprawca całego wydarzenia Wil Munsters otworzył Konferencję.

Niżej podpisany przedstawił pierwszy, wprowadzający do dalszych obrad referat plenarny pt. Systemic-anthropological approach for research in tourism (Systemowo-antropologiczne ujęcie dla badań w turystyce) [fot. 1]. Była to własna, autorska propozycja przyjęcia za perspektywę teoretyczną humanistycznej systemowej teorii turystyki i antropologii psychofizycznego postępu [Cynarski 2000, 2010, 2012] oraz uwzględnienia w antropologii turystyki koncepcji "podróży nierozrywkowej" i "podróży samorealizacyjnej". Drugim invited speakerem był prof. Noel Salazar z Uniwersytetu Leuven (Belgia), a referat dotyczył antropologii turystycznych wyobrażeń (Towards a critical anthropology of tourist imaginaries). Ta pierwsza sesja poświęcona była zagadnieniom teoretycznym i metodologicznym.
Po krótkiej przerwie Wil Munsters porpowadził drugą sesję, z wystąpieniami Xerardo Pereiro (Universidade de Tras-os-Montes e Alto Douro, Polo de Chaves, Portugalia) i Saskii Cousin (Universite Paris 1 Pantheon-Sorbonne). Refleksje w tej sesji dotyczyły wybranych zagadnień turystyki kulturowej z Ameryki Łacińskiej interpretowanych z perspektywy antropologii kulturowej.
W trzeciej sesji, poświęconej trójkątowi kompleksu: antropologia, turystyka i muzea, wystąpiły panie Kitty Jansen-Rompen i Maaike de Jong, reprezentujące holenderskie Muzeum Narodowe i Stenden University (Leeuwarden). Dyskusja po referatach dotyczyła m.in. teoretycznych różnic antropologii, etnografii i etnologii, oraz aktualnej i przyszłej funkcji obiektów muzealnych.
W sesji IV Karel Werdler (Inholland University of Applied Sciences) przedstawił liczne przykłady dość popularnej w ponowoczesnym świecie thanaturystyki (thanatourism), polegającej na odwiedzaniu miejsc kojarzonych ze śmiercią. Następnie W. Munsters w referacie The anthropologization of cultural tourism studies ujął swego rodzaju podsumowanie całości refleksji. Autor ten nawiązał do koncepcji teoretycznej Cynarskiego, cytował i przytoczył m.in. jego definicję "turystyki sztuk walki", zaliczając ten rodzaj turystyki kulturowej do kategorii creative tourism.
Oprócz tego podsumowania, w piątej części konferencji zaproszono wszystkich referentów do dyskusji panelowej. Zadano im po pięć pytań sformułowanych przez moderatora całości obrad - Munstersa. Padły też z sali pytania, merytoryczne uwagi i komentarze. Celem było wypracowanie jakiegoś ujęcia syntetyzującego lub przynajmniej kompromisu w drodze polemiki i konstruktywnego sporu. Tym razem pytania były bardziej ogólne i dotyczyły całości dyskutowanych podczas konferencji problemów. Ponadto wyniknęła łatwa do przewidzenia niezgodność perspektyw teoretycznych i języków pojęciowych.
Podczas ceremonii zakończenia obrad nastąpiło uroczyste wręczenie Medalu XX-lecia Stowarzyszenia Idokan Polska gospodarzowi imprezy - prof. Munstersowi. Autor miałem zaszczyt wręczać ów Medal i odpowiedni certyfikat w imieniu szacownej Kapituły Odznaczeń Honorowych i Zarządu Stowarzyszenia (towarzystwa naukowego i edukacyjnego) człowiekowi, który od lat współpracuje w redakcją pisma "Ido - Ruch dla Kultury / Movement for Culture" i Komisją Turystyki SIP. Gospodarz Konferencji przyjął Medal z wielką radością [fot. 2 i 3].

Refleksja końcowa
Opisane wyżej ustalenie programu konferencji było ciekawe, w sensie naukowym i poznawczo płodne. Może właśnie takie sympozjum w gronie specjalistów (około 30 osób) ma większy sens, niż impreza masowa z dość przypadkowymi uczestnikami? Przypomnijmy, że reprezentowane były takie ośrodki naukowe i kulturowe z pięciu krajów, jak Sorbona i Leuven, Maastricht (Uniwersytet Zuyd) i Uniwersytet Rzeszowski.
Wprawdzie nie było (ani w programie głównym, ani kulturalnym Konferencji), oprócz degustacji kulinariów, praktycznej części polegającej na zwiedzaniu czegokolwiek, ten swego rodzaju brak organizatorzy zrekompensowali pięknie wydanym albumem Holland Highlights [Scholten, Verschoor et al. 2010], który otrzymali wszyscy referenci [fot. 4]. Głównym jednak plonem tej konferencji ma być monografia zbiorowa, która zostanie wydana prawdopodobnie w połowie przyszłego roku. Na razie wydano tylko materiały konferencyjne z abstraktami zgłoszonych referatów [Munsters 2012].
Konferencja była dobrze zorganizowana a dobór referentów gwarantował wysoki poziom naukowy. Prof. Wilowi Munstersowi, pani Cecile Luijten (sekretarz konferencji) i studentom z hotelu uniwersyteckiego należą się słowa uznania.

Bibliografia

1. Cynarski W.J. (2000), W kierunku nowej, humanistycznej nauki o człowieku. Antropologia psychofizycznego postępu, "Ido - Ruch dla Kultury / Movement for Culture", t. 1, s. 99-103.
2. Cynarski W.J. (2010), Spotkania, konflikty, dialogi. Analiza wybranych obszarów kultury fizycznej i turystyki kulturowej, II wyd. zm., UR, Rzeszów.
3. Cynarski W.J. (2012), Non-entertaining excursion in the perspective of the systemic-holistic anthropology of tourism [in:] I. Jirasek, J. Kosiewicz, D.N. Roberson [eds.], Sport and Physical Education in the Mirror of the Social Sciences. 3rd Conference of the ISSSS, Palacky University, Fac Phys Culture, Olomouc, Czech Rep. http://apps.webofknowledge.com, pp. 124-130.
4. Cynarski W.J., Obodyński K. (2004), Tourism in Humanistic Perspective - Scientific Conference, "Tourism Today. The Journal of the College of Tourism and Hotel Management", no. 4, pp. 170-173.
5. Cynarski W.J., Obodyński K. (2006), Smakowanie turystyczne jako forma kulturowej percepcji [w:] J. Kosiewicz, K. Obodyński [red.], Turystyka i rekreacja. Wymiary teoretyczne i praktyczne, UR, Rzeszów, s. 418-422.
6. Cynarski W.J., Obodyński M. (2009), Cultural tourism in the light of Polish humanist theory of tourism, "European Journal of Tourism Research", vol. 2, no. 1, pp. 138-141.
7. Munsters W. [ed.] (2012), Anthropology as a source of inspiration for tourism research. Zuyd Conference hosted by the Research Centre for Tourism and Culture, 29^th Nov 2012 Heerlen-The Netherlands. Conference Book.
8. Scholten H., Verschoor J. et al. (2010), Holland Highlights, Atrium, Alpen aan den Rijn.
9. Sieber L., Cynarski W.J. (2010), Walory turystyczne Bawarii w świetle systemowej koncepcji antropologiczno-turystycznej / Tourist qualities of Bavaria (Bayern) in the light of systemic and anthropologic conception of tourism, "Ido - Ruch dla Kultury / Movement for Culture", t. 10, nr 1, s. 128-132.

Nasi Partnerzy