Tadeusz Jędrysiak, Izabela Wyszowska
Iran (dawna Persja) - śladami biblijnego proroka Daniela, Estery i Trzech Mędrców

Godło Iranu
Godło ma postać stylizowanego zapisu, w języku arabskim i perskim, słowa Allah tj. Bóg. Godło
to podkreśla pozycję jaką w Islamskiej Republice Iranu zajmuje religia muzułmańska.
|
Flaga Iranu Od 1980 r. wzór obecnej flagi Iranu jest odzwierciedleniem zmian, które zaszły w kraju
po rewolucji islamskiej w 1979 r. Na fladze w postaci
horyzontalnych pasów występują trzy kolory:
- zielony - symbolizujący religię islamską
- biały - symbolizujący pokój
- czerwony - symbolizujący męstwo
Białe wzory na zielonym i czerwonym tle, to słowa Allahu
Akbar (Bóg jest wielki) powtórzone 22 razy (dwa rzędy po 11 wyrażeń) dla upamiętnienia
daty zwycięstwa rewolucji - 11 lutego 1979 roku. Na białym pasie umieszczone jest godło
Iranu w kolorze czerwonym - stylizowany napis Allah.
|
Islamska Republika Iranu jest krajem znanym do 1935 roku jako Persja. Powierzchnia Iranu jest pięć razy
większa od powierzchni Polski, a zamieszkuje go ponad 77 mln ludności. Iran chociaż leży w Azji jest
zupełnie inny od tych, z którymi sąsiaduje. Jest to kraj wciąż owiany tajemnicą i mitami, kraj wspaniałych
zabytków starożytnej Persji, ogromnych przestrzeni gór, pustyni, morza, majestatycznych meczetów, orientalnej
architektury. Kultura perska jest jedną z najstarszych na świecie, przez długi okres była dominującą
kulturą Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej. Do dziś pozostało wiele wspaniałych dowodów jej świetności.
Według UNESCO, Iran jest na siódmym miejscu wśród krajów świata z największymi zasobami archeologicznymi
obejmującymi pozostałości architektury starożytnej.

Od 2010 roku Pallotyńskie Biuro Pielgrzymkowo-Turystyczne organizuje raz w roku interesującą pielgrzymkę
po Iranie pod hasłem: Inną drogą …do kraju Mędrców ze Wschodu. W ciągu dwunastu dni, przejechawszy
autokarem ponad 4000 km turysta-pielgrzym zapoznaje się z historią tej jednej z najstarszych cywilizacji
świata, poznaje też miejsca wspomniane w Starym Testamencie. Na terenie starożytnej Persji powstało 30%
ksiąg Starego Testamentu, tu także zostały spisane w VI i V w. p.n.e. księgi Tory1, które
dotychczas były przekazywane drogą ustną z pokolenia na pokolenie. Zwiedzając na trasie miasta takie
jak Suza, Hamadan czy Saveh turysta ogląda mauzoleum biblijnego proroka Daniela, mauzoleum królowej Estery
i Mordechaja oraz miasta związane tradycją z postaciami Trzech Mędrców.
Suza
Suza położona jest niedaleko granicy z Irakiem, na terenie starożytnej Mezopotamii. Jest to jedno z najstarszych
miast świata. Pierwsze ślady pochodzą z okresu około 7000 lat p.n.e. Już 4000 lat p.n.e. kwitło tu życie
miejskie. Przed 540 r. p.n.e. w Suzie pojawił się Cyrus Wielki, władca Persji, znajdowała się tu jego
stolica. Suza przeżywała w tym okresie moment swej drugiej świetności. Tutaj perscy królowie przyjmowali
na audiencjach posłów z Grecji, którzy byli zadziwieni bogactwami Persji. Miasto wielokrotnie było podbijane
i niszczone, m. in. przez Babilonię, Aleksandra Macedońskiego i Arabów. Dzisiaj, tylko stanowiska archeologiczne,
przypominają o jej znakomitej przeszłości. W Suzie znajduje się mauzoleum proroka Daniela1, żyjącego ok. 600 lat przed Chrystusem. Prorok ten uważany jest
za jednego z czterech wielkich proroków Starego Testamentu. Obecnie jego grób stanowi miejsce święte
trzech monoteistycznych religii: judaizmu chrześcijaństwa i islamu.
Wzmianki na temat Suzy można znaleźć w Starym Testamencie. Niektórzy uczeni do Suzy odnoszą wydarzenia
opisane w biblijnej Księdze Estery, należącej do jednej z najciekawszych ksiąg biblijnych. Księga Estery
z dużą dokładnością opisuje życie dworskie w Suzie, leżącej w Elamie stolicy imperium medo-perskiego
w V wieku p.n.e. Estera była Żydówką i żoną perskiego króla Achaszwerosza, a jej wuj Mardochesz był urzędnikiem
na dworze tego władcy. Mardochesz był uważany za przywódcę perskich Żydów, odmówił złożenia pokłonu królewskiemu
namiestnikowi Hamanowi, co doprowadziło do wydania przez Hamana rozkazu unicestwienia wszystkich Żydów
w całym imperium. W wyniku serii niezwykłych wydarzeń, w których znaczącą rolę odegrała Estera, plan
Hamana został udaremniony. Estera uzyskała specjalne względy u króla, a Żydzi zostali ocaleni od śmierci.
Na pamiątkę tego ocalenia ustanowione zostało żydowskie Święto Purim (Święto Losów).
W Suzie na przełomie lat 1901-1902 francuscy archeolodzy odnaleźli stelę króla Hammurabiego zawierającego
jego kodeks2. Poza mauzoleum proroka Daniela
w Suzie, warto też zobaczyć ruiny achameńskiego pałacu. W 2015 roku Suzę wpisano na Listę Światowego
Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Hamadan
Hamadan (legendarna Ekbatana) to starożytne miasto Persji, Asyrii i Babilonii, opiewane w dziełach najsłynniejszego
podróżnika starożytności - Herodota w V wieku p.n.e. Hamadan leży u podnóża masywu Alwand, mniej więcej
290 km na południowy zachód od Teheranu. Miasto zostało założone przez Medów około 1100 roku p.n.e.,
było stolicą ich Medyjskiego Imperium. Hamadan był także letnią rezydencją władców Persji z dynastii
Achemenidów. Hamadan jest uważany za jedno z najstarszych miast Iranu, a może i świata. W starożytności
zasłynęło pod grecką nazwą Ekbatana i pod nią występuje kilka razy w większości przekładów Biblii (w
hebrajskim oryginale występuje nazwa Achmeta). Obecnie Hamadan liczy ponad 550 tys. mieszkańców i jest
znaczącym ośrodkiem gospodarczym.
W mieście znajduje się grób - synagoga biblijnej królowej Estery i jej wuja Mardochesza, których historię
związaną z historią Persji opowiada biblijna Księga Estery. Miejsce to jest odwiedzane przez żydowskich
pielgrzymów i turystów. Sam budynek nie jest okazały, wewnątrz znajdują się dwie wspaniałe drewniane
trumny z napisami w języku hebrajskim. W połowie marca każdego roku Żydzi zbierają się tu, modlą i świętują
oraz celebrują uroczystość zwaną Jodim (miejscowa nazwa święta Purim). Mauzoleum Estery i Mardocheusza
w Hamadan zostało wpisane na państwową listę zabytków. Władze Iranu uznały je za jeden z najważniejszych
zabytków prowincji Hamadan.
W mieście Hamadan znajduje się także mauzoleum "Księcia Uczonych" Awicenty (980-1037). Awicenna wywarł
wielki wpływ na naukę europejską, szczególnie medycynę, jest on uważany za jednego z największych uczonych
swojej epoki. Był erudytą w wielu dziedzinach, również jednym z najwybitniejszych lekarzy i teoretyków
medycyny w historii, a także jednym z najznamienitszych filozofów w dziejach. Awicenna zmarł w roku 1037
w wieku 58 lat, pochowano go w Hamadanie. Pozostawił po sobie wiele znakomitych dzieł naukowych, poświęconych
między innymi filozofii, medycynie, teologii, matematyce, fizyce, astronomii, filologii, muzyce. Był
ponadto poetą, autorem wierszy pisanych w języku perskim. Twórczość Awicenny należy do najrozleglejszych
w nauce, przypomina szerokością zakresu przedmiotowego dzieła Arystotelesa, a nadto obejmuje pisma mistyczne
i twórczość czysto literacką, w tym zwłaszcza wspomnianą poezję.
Saveh
Saveh jest miastem leżącym w irańskiej prowincji Markazi, położonym ok. 100 km od Teheranu,
obecnie zamieszkiwanym przez ponad 300 tys. mieszkańców. Miasto słynęło w starożytności z jednego z najbogatszych
księgozbiorów na Bliskim Wschodzie, który został niestety zniszczony w czasie najazdu Tatarów. Według
zapisków z podróży na Daleki Wschód, Marco Polo4, perskie miasto Saveh znajdujące się obecnie
na terenie Iranu, było miejscem, z którego wyruszyli Trzej Królowie. Słynny podróżnik w swoim dzienniku
podróży na Daleki Wschód zapisał:
W Persji leży miasto Saveh, skąd wyruszyli trzej Magowie, udając się w drogę, aby Jezusowi Chrystusowi,
gdy urodził się w Betlejem, hołd złożyć. W tym mieście pogrzebani są trzej Magowie w trzech wielkich
i pięknych bardzo grobowcach. Nad każdym grobem znajduje się czworoboczny budynek z okrągłą nadbudówką,
nader pięknie ozdobiony. Tak jedno piętro stoi na drugim. Ciała są jeszcze zachowane w całości i mają
brody i włosy. Jeden z nich zwał się Baltazar, drugi Kacper, trzeci Melchior. Imć Marco wypytywał wielu
mieszkańców miasta o tych trzech magów, ale nie było nikogo, kto by umiał mu coś rzec, poza tym, że byli
to trzej królowie, którzy tu w odległych czasach zostali pogrzebani. Lecz dowiedziałem się o nich od
innych ludzi prowincji to, co wam opowiem.O trzy dni drogi, idąc przed siebie, znajduje się zamek
zwany Kala Ataperistan. To znaczy po francusku zamek czcicieli ognia. Nazwę tę nosi słusznie, gdyż mieszkańcy
tego zamku oddają cześć ogniowi. I powiem wam dlaczego czczą ogień. Mieszkańcy tego zamku twierdzą, że
ongiś przed wiekami trzej królowie tych ziem wyruszyli w drogę, by hołd złożyć prorokowi, który wonczas
się narodził, i zanieśli mu trojakie dary: złoto, kadzidło i mirrę, aby się przekonać, zali narodzony
prorok był Bogiem, czyli też ziemskim królem, czy mędrcem. Gdyż mówili: "Jeśli weźmie złoto, zaiste królem
ziemskim jest, jeśli kadzidło - Bogiem jest, jeśli weźmie mirrę - mędrcem jest". (źródło: Marco Polo,
Opisanie świata, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2010, s. 46-47).
Trzej Królowie zwani byli również Trzema Mędrcami, Trzema Magami. Najprawdopodobniej byli oni astrologami,
ludźmi bardzo pobożnymi i zamożnymi, może nawet naczelnikami plemion. Byli wyznawcami religii zaratusztrianizmu5
- tradycyjnej religii perskiej, która liczy ponad 2500 lat. Religia ta jest jedną z najstarszych istniejących
obecnie religii ludzkości. Jej wierzenia mają charakter dualistyczny, polegający na rozróżnieniu przepisów
prawa powszechnie obowiązującego oraz przepisów o charakterze wewnętrznym. Wyznawcy tej religii podobnie
jak Żydzi wierzyli w nadejście Mesjasza. Magowie - zwani przez tamtejsze gminy chrześcijańskie Mędrcami
- wyruszyli z Mezopotamii, która w czasie narodzin Jezusa w większości opanowana była przez wyznających
zaratusztrianizm Persów. Magowie pochodzili z Persji, były to osoby, które według różnych opowiadań,
podążały za Gwiazdą Betlejemską, która prowadziła ich do miejsca narodzin Jezusa Chrystusa. Oddali mu
pokłon i przekazali trzy dary: mirrę, złoto i kadzidło. Dary te były najcenniejszymi przedmiotami z terenów,
z których przybyli. Kadzidło i mirra były często droższe od złota. Kadzidło pełniło ważną funkcję oczyszczenia,
a mirrasłużyła do balsamowania ciał. Dary mędrców mają znaczenie symboliczne. Oznaczają godność
królewską Chrystusa (złoto), wypływającą z połączenia się natury ludzkiej (mirra6) z Boską
(kadzidło). Dlatego wyobrażają one samego Zbawiciela. W Biblii nie jest napisane ilu było Królów/Mędrców,
ani jakie mieli imiona. O tym wydarzeniu biblijnym mówi jedynie św. Mateusz w swojej Ewangelii (2,1-12)
wspomina o cudzoziemcach, którzy przybyli do Betlejem, aby adorować nowo narodzone Dziecię Jezus. O postaciach,
które złożyły dary Nowonarodzonemu Dziecięciu w Betlejem, dopiero około III wieku zaczęto mówić jako
o trzech mędrcach, później zrobiono z nich królów, a w połowie VI w. pojawiły się ich imiona - początkowo
zresztą różne. Ostatecznie formy imion, według tradycji, ustaliły się na przełomie XII i XIII wieku.
Brzmią one: Kacper, Melchior i Baltazar. Są prawdopodobnie zupełnie dowolne, nie potwierdzone dotychczas
żadnym źródłem historycznym poza tradycją.
Źródło: http://stacja7.pl/wiara/7-tajemnic-magow/
Rawenna (Włochy) - mozaika w Bazylice Saint Apollinare Nuovo. Bazylika jest jednym z wczesnochrześcijańskich
zabytków z okresu bizantyjskiego, w 1996 r. wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Na mozaice pochodzącej z VI w. wyraźnie widoczne są imiona Trzech Mędrców: Kacper, Melchior i Baltazar.
Imię Kacper to odpowiednik perskiego imienia Gathaspar oznaczającego podskarbiego, strażnika lub kogoś
wspaniałego. Imię Melchior jest pochodzenia semickiego i można je przetłumaczyć jako "Król mój światłością",
bądź "Król światła". Imię Baltazar natomiast to grecka wersja akadyjskiego imienia Bēl-šar-ușur
("Belu króla strzeż!"), noszonego m.in. przez syna babilońskiego króla Nabonida, wspomnianego w Księdze
Daniela.
|
Warto tu dodać, że cała tradycja chrześcijańska widzi w Mędrcach ze Wschodu początki narodów pogańskich.
Kościół przybycie Trzech Mędrców ze Wschodu nazywa Objawieniem Pańskim. W tym dniu święci się pojawienie
się na ziemi wielkiego Króla, którego panowanie ogarnia nie tylko wszystkie kraje, ale cały wszechświat.
Święto Objawienia Pańskiego7 nazywane jest potocznie Świętem Trzech Króli, które kościoły
chrześcijańskie na Zachodzie obchodzą 6 stycznia. Jest to jedno z najstarszych świąt w chrześcijaństwie,
obchodzono je na Wschodzie od III wieku, a na Zachód przedostało się pod koniec IV wieku. Oficjalna nazwa
święta brzmi Epifania. Terminem tym Grecy określali uroczysty wjazd władcy.
Od 850 lat relikwie Trzech Króli znajdują się w katedrze w Kolonii. W 325 roku św. Helena (ok.248-ok.329)
przewiozła je z Jerozolimy do Konstantynopola, gdzie spoczęły w kościele Mądrości Bożej (Hagia Sofia).
Stamtąd trafiły do Mediolanu, a następnie do Kolonii, wywiezione w 1164 roku jako jedna ze zdobyczy wojennych
cesarza Fryderyka Barbarossy. Kolonia cieszy się relikwiami Trzech Króli do dziś. Trzej Królowie są patronami
miasta (symbolizujące ich trzy korony możemy zobaczyć w herbie Kolonii). Z tego względu katedra, będąca
symbolem Kolonii, jest szczególnie nawiedzana w okresie Bożego Narodzenia. Największym zainteresowaniem
cieszy się stojący za głównym ołtarzem relikwiarz Trzech Króli. Jest on najcenniejszym klejnotem świątyni
- największym i najpiękniejszym dziełem pracy złotniczej okresu średniowiecza w Europie.
Źródło: http://www.niedziela.pl/artykul/13341/Niem
Herb Kolonii
Trzy korony symbolizują, Trzech Króli, których relikwie znajdują się w kolońskiej katedrze. Natomiast
jedenaście płomieni, które w tym herbie występują od XVI w. nawiązują do patronki Kolonii - św. Urszuli
- księżniczki brytyjskiej, która za przyjęcie chrześcijaństwa została wraz z towarzyszkami zamordowana
przez Hunów w 383 roku.
|
Źródło: http://www.deon.pl/religia/kosciol
Kolonia (Niemcy) - Relikwiarz Trzech Króli - najcenniejszy obiekt w katedrze kolońskiej. Relikwiarz
jest arcydziełem średniowiecznej sztuki złotniczej. Kształtem przypomina trójnawową bazylikę. Sceny figuralne
przedstawiają małego Jezusa na rękach Matki Boskiej, przyjmującego pokłon Trzech Króli, reprezentujących
całą ludzkość. Następnie chrzest Jezusa w Jordanie, a w górnej części - Chrystusa jako sędziego świata
na końcu dziejów. Relikwiarz wykonany jest z drewna dębowego pokrytego złotą, srebrną i miedzianą blachą.
Liczne figury odlano ze srebra. Użyto ponadto ok. tysiąca kamieni szlachetnych oraz szereg gemm i kamei.
|
Przypisy:
1Tora (hebr. "prawo", "nauka") - stanowi pięć pierwszych ksiąg Biblii (Starego
Testamentu), czasami nazywana jest Pięcioksięgiem. Jest tekstem objawionym przez proroków. Składa
się z następujących części: Księgi Rodzaju, Księgi Wyjścia, Księgi Kapłaństwa, Księgi Liczb, Księgi Powtórzonego
Prawa. W powyższych księgach znajduje się opis stworzenia świata, historia państwa Izrael oraz prawa
i przepisy religijne obowiązujące Żydów. Tora przede wszystkim stanowi Prawo, mające Boski charakter,
wobec którego wszyscy są równi. Prawo (Tora) przekazywane było z pokolenia na pokolenie.
2Daniel (VII/VI w. p.n.e.)- prorok izraelski, pochodzący ze szlachetnego
rodu, uprowadzony jako dziecko (ok. 605 p.n.e.) do niewoli babilońskiej. Obok proroków Izajasza, Jeremiasza
i Ezechiela jest zaliczany do czterech wielkich żydowskich proroków Starego Testamentu. Warto wiedzieć,
że prorokiem jest osoba będąca w kontakcie z Bogiem, będąca jego "ustami" na ziemi, nierzadko założyciel
jakiejś religii. O życiu proroka Daniela opowiada starotestamentalna Księga Daniela, która
jest jedną z najbardziej poruszających i fascynujących ksiąg Pisma Świętego. Ze względu na zawartość
wielu treści proroczych zaliczana jest do ksiąg prorockich. Już prawie 600 lat przed narodzinami Jezusa
prorok Daniel prorokował dokładny czas przyjścia Mesjasza na Ziemię.
3Kodeks Hammurabiego - jest trzecim najstarszym kodeksem świata i najstarszym
znanym w zasadzie w całości. Powstał w 1792-1750 r. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego, najwybitniejszego
władcy Babilonii. Kodeks zawierał 282 artykuły, prolog i epilog. Dotyczyły one życia rodzinnego i pracy,
a także spraw cywilnych i przestępstw. Niektóre postanowienia tam zapisane były bardzo postępowe jak
na owe czasy. Oryginał Kodeksu znajduje się w British Museum.
4Marco Polo (1254-1324), wenecki kupiec, uważany za jednego z największych europejskich
średniowiecznych podróżników, towarzyszył swemu ojcu i stryjowi na początku lat 70. XIII w. w wyprawie
na Wschód. Byli oni pierwszymi przedstawicielami Zachodu, którzy dotarli do Państwa Środka - Chin. Ich
podróż trwała trzy lata, w trakcie której odwiedzili także Persję. Podróże zostały spisane w książce
znanej jako Opisanie świata przez Rustichella
z Pizy w czasie, gdy Marco Polo przebywał w niewoli w Genui po przegranej bitwie morskiej pomiędzy
Wenecją i Genuą. Zapiski z dziennika podróży Marco Polo, mówiące o doskonałym stanie zachowania grobowców
trzech Magów, dowodzą, jak wielką byli otoczeni czcią.
5Zaratusztrianizm (zaratustryzm) - jest to tradycyjna religia irańska (perska),
która liczy ponad 2500 lat. W wierzeniach religii dualistycznych występują dwaj przeciwstawni bogowie:
jeden dobry, drugi zły. Bóg dobry łączony jest ze światłem, a zły, przeciwnie z ciemnością. Często występują
jako niezależni od siebie, choć bywa, że bóg zła jest zbuntowanym synem dobrego boga, walczącym z własnym
ojcem. Wyznawcy religii dualistycznych oddają cześć tylko dobremu bogu i jego przodkom. Religia zaratustriańska
początek swojej historii wiąże nierozerwalnie z królestwem perskim. Za okres jej świetności uznaje się
panowanie rodu Sasanidów (III-VII w. n.e.). Kapłani tej religii mieli bardzo duży wpływ na politykę królów
perskich. W VII w. najazd Arabów zniszczył królestwo Persów, kapłani zaczęli wprowadzać w Iranie swoją
religię - islam. Od tego momentu nastąpił schyłek zoroastryzmu.
6Mirra - wysuszony sok żywiczny drzewa balsamowego. Drzewo to rośnie we wschodniej
Afryce i na Półwyspie Arabskim. Obecnie mirrę stosuje się do wyrabiania perfum, dawniej - jako pachnidło,
kadzidło i środek do balsamowania zwłok. Wino z mirrą służyło jako środek znieczulający.
7Święto Objawienia Pańskiego - pierwsi chrześcijanie w tym dniu świętowali Boże
Narodzenie. Dopiero w końcu IV w. do liturgii Kościoła Powszechnego wprowadzone zostały dwie odrębne
uroczystości: Boże Narodzenie - 25 grudnia i Święto Trzech Króli - Objawienia Pańskiego - 6 stycznia,
które zamyka cykl uroczystości religijnych w ramach cyklu świątecznego Bożego Narodzenia. Dzień Trzech
Króli uznany został za święty w katolicyzmie, prawosławiu i starożytnych Kościołach Wschodu. W Polsce
od XV/XVI w. w dzień Trzech Króli Kościół święcono złoto i kadzidło. Natomiast kredę dopiero w XVIII
w. Poświęconą kredą należy, według tradycji, wypisać na drzwiach wejściowych pierwsze imiona Magów K+M+B
oraz Nowy Rok. Skrót K+M+B to nie pierwsze litery imion Trzech Króli lecz zapis wywodzący się od łacińskiego
skrótu CMB czyli Christus Mansionem Benedicat, co oznacza "Niech Chrystus błogosławi temu domowi".
Dawniej wierzono, że napis K+M+B może ochronić przed złymi duchami, obecnie stanowi informację gdzie
przyjmuje się kolędę czyli wizytę duszpasterską. Poświęconym kadzidłem okadzano domy i obejścia. Wierzono,
że odpędza to choroby i nieszczęścia. W Polsce do dziś Trzem Królom poświęcone są kościoły: w Kolnie,
w Gietrzwałdzie oraz ołtarze: np. w Świętej Lipce.
 |
 |
 |
 |
Suza – widok na wzgórze, na którym stał pałac Dariusza I |
Suza – widok na miejsce gdzie znajdował się pałac |
Suza – widok ruin pałacu Dariusza I |
Suza – pozostałość kolumny pałacowej |
 |
 |
 |
 |
Suza – widok mauzoleum proroka Daniela od strony głównego dziedzińca. |
Suza – widok mauzoleum proroka Daniela od strony rzeki |
Suza – główny dziedziniec mauzoleum proroka Daniela |
Suza – osobne wejście dla kobiet do grobu Daniela |
 |
 |
 |
 |
Suza – zdjęcie rodziny muzułmańskiej przed mauzoleum |
Suza – grób proroka Daniela |
Suza – grób proroka Daniela |
Suza – modlący się muzułmanie przed grobem Daniela. |
 |
 |
 |
 |
Suza – modlitwa w przed grobem proroka |
Hamadan – synagoga i mauzoleum Estery i Mardocheusza. |
Hamadan – grób Estery |
|
 |
 |
 |
 |
Hamadan – pomnik Awicenny w centrum miasta. |
Hamadan – główne wejście do mauzoleum |
Hamadan – wnętrze mauzoleum i grób Awicenny Awicenny |
Hamadan – figurki gipsowe sprzedawane przed mauzoleum z popiersiem Awicenny. |
 |
 |
 |
 |
Hamadan – otoczenie mauzoleum Awicenny |
Hamadan – otoczenie mauzoleum Awicenny |
Saveh – widok starego, zniszczonego Meczetu Piątkowego od strony głównej drogi |
Saveh – minaret Meczetu Piątkowego |
 |
 |
 |
 |
Saveh – Meczet Piątkowy, w którym są groby Trzech Mędrców |
Saveh - meczet |
Saveh – meczet (fragment sklepienia) |
Saveh – meczet |
|
 |
 |
|
|
Saveh – meczet – fragment kopuły |
Saveh – grobowce Trzech Mędrców na dziedzińcu meczetu |
|
Źródło fotografii: Tadeusz Jędrysiak |
|