|
Dzień w Gnieźnie
(Propozycja pobytu turystyczno-kulturowego)
1. Muzeum Początków Państwa Polskiego i Collegium
Europaeum
(ul. Kostrzewskiego 1, przy wjeździe od strony Poznania).
Obiekt muzealny mieści się w jednym kompleksie wraz ze
Szkołą-Pomnikiem 1000-lecia Państwa Polskiego (liceum), obok niego znajduje się
zaś nowocześnie zaprojektowana uczelnia – filia poznańskiego UAM. W muzeum
można obejrzeć m.in. historyczny rozwój grodu i miasta na podstawie makiet,
wziąć udział w multimedialnym spektaklu: „Kultura Polski Piastów" na temat
Wielkopolski w wiekach średnich (a więc i w okresie początków naszej
państwowości), zapoznać się z późniejszymi dziejami Gniezna, obejrzeć dzieła
sztuki romańskiej oraz naturalnej wielkości kopie monumentalnych dzieł tego
okresu (Drzwi Gnieźnieńskich i Drzwi Płockich). Ciekawa jest także zestawiona
tutaj w ramach osobnej wystawy kolekcja „Piastów malowane dzieje” - obrazy
bardziej i mniej znanych malarzy polskich, poświęcone wybitnym postaciom i
wydarzeniom z epoki Piastów. Muzeum często organizuje ciekawe wystawy czasowe,
warto sprawdzić na jego stronie internetowej ich terminy i dopasować do nich
swój pobyt w Gnieźnie. Wizyta tutaj dobrze przygotowuje do zwiedzania
pozostałych zabytków Gniezna.
Adres internetowy Muzeum: http://www.mppp.pl
Przejście wzdłuż Jeziora Jelonek (Galeria rzeźb
drewnianych), potem przez Plac Pielgrzymów, miejsce wielkich uroczystości
religijnych i mszy papieskich a dalej schodami na Wzgórze Lecha.
2. Archikatedra i Drzwi Gnieźnieńskie
(Wzgórze Lecha)
Gotycka katedra widoczna jest z daleka dzięki swym dwóm
wysokim wieżom (na jednej z nich taras widokowy). Naprzeciw katedry (poniżej)
Pałac Prymasowski projektu sławnego architekta Karla F. Schinkla, na placu
przed katedrą pomnik koronowanego tu króla Bolesława Chrobrego. Sama świątynia,
zaliczana do Pomników Historii (najwyższa krajowa ranga zabytków), kryje w
sobie najcenniejsze skarby sztuki jak romańskie Drzwi Gnieźnieńskie z historią
życia Św. Wojciecha, umieszczone w gotyckim portalu, tumbę grobową świętego
dłuta Hansa Brandta, barokową konfesję z sarkofagiem autorstwa Pietera van der
Renen, nagrobek kardynała Zbigniewa Oleśnickiego dłuta Wita Stwosza. W
kaplicach bocznych znajdują się liczne cenne ołtarze, epitafia i polichromie.
Kolekcja artystycznie kutych krat przy wejściach do kaplic jest zapewne
najbogatszym i najcenniejszym w Polsce zbiorem dzieł sztuki tego rodzaju. W
podziemiach katedry liczne relikty jej kolejnych romańskich poprzedniczek,
miejsca pierwszych grobów Św. Wojciecha i pierwszego arcybiskupa, bł. Radzima,
a także sarkofagi wielu wybitnych arcybiskupów, wśród nich Jana Łaskiego,
Macieja Łubieńskiego oraz pisarza i poety Ignacego Krasickiego.
Na zewnątrz katedry przed pomnikiem Chrobrego dobre miejsce
na pamiątkową fotografię.
Obiad. Warto zjeść go w wykwintnej restauracji „Pod 5”, kultowym lokalu gnieźnieńskiej gastronomii ze znakomitym menu kuchni polskiej a jednocześnie
miejscu, gdzie organizowane są corocznie coraz bardziej znane festiwale jazzowe.
Ul. Tumska 5, Strona www: http://www.5.gniezno.pl
3. Muzeum Archidiecezjalne
(Wzgórze Lecha)
Czteroskrzydłowy gmach muzeum wznosi się w tym samym
miejscu, gdzie przed ponad tysiącem lat znajdowała się monarsza siedziba, potem
zaś zamek książąt i arcybiskupów. W muzeum znajdują się trzy romańskie kielichy
mszalne (najstarszy tzw. Św. Wojciecha z agatową czaszą być może z X wieku,
tzw. kielich Dąbrówki i kielich Królewski z XII wieku), dalej cenny zbiór paramentów
liturgicznych, strojów pontyfikalnych i pamiątek po prymasach oraz darów im
ofiarowanych. Pracowicie zbierana kolekcja sztuki sakralnej, zwłaszcza rzeźb i
obrazów, ocalonych z małych, zapomnianych lub zniszczonych świątyń dobrze
ukazuje kierunki pobożności i kultu sprzed wieków oraz umiejętności ówczesnych
(wielkopolskich i obcych) działających tu artystów.
* W gmachu muzeum znajduje się także niedostępne dla
turystów poza rzadkimi okazjami Archiwum Archidiecezjalne - zawiera ono
najcenniejsze zabytki piśmiennictwa, znajdujące się w Polsce, w tym Ewangeliarz
Św. Wojciecha (powstały na zachodzie Europy na początku wieku IX), Złoty
Kodeks z XI wieku, używany prawdopodobnie przy koronacjach królewskich,
historyczną Bullę Innocentego II z roku 1136 i, Ewangeliarz Kruszwicki, Kazania
Gnieźnieńskie z XV w. – zabytek prozy religijnej).
Spacer ul. Tumską w górę w stronę Rynku, od Rynku
malowniczy widok na katedrę (kolejne dobre miejsce na wspólną fotografię).
4. Rynek i kościół Franciszkanów
(Rynek)
Na gnieźnieńskim Rynku brak typowego polskiego widoku:
stojącego na środku placu Ratusza. Po wielkim pożarze z roku 1819 nie został on
już odbudowany w tym miejscu. W bruku placu znajduje się tzw. Krąg Darczyńców –
herby 72 miast i gmin, które w latach 90-tych ubiegłego wieku wspomagały odnowę
kolebki państwa - „Matki polskich grodów i miast”. Do północnej pierzei
Rynku
niemal przylega wielka bryła kościoła Franciszkanów. Unikalne jest podwójne
przeznaczenie tej świątyni: niegdyś była ona podzielona na dwie osobne części,
nawa główna służyła samym braciom, zaś niższa boczna - żeńskiej odnodze zakonu,
klaryskom. Fundacja gnieźnieńskiego klasztoru sięga połowy wieku XIII, jej
autorami byli wielkopolski książę Bolesław Pobożny i jego węgierska żona -
błogosławiona Jolenta, która później zresztą została mniszka w tym klasztorze,
a jej relikwie znajdują się w ołtarzu bocznej nawy.
5. Fara św. Trójcy
(ul. Farna, ok. 100 m od południowej pierzei Rynku)
Kościół późnogotycki z XV wieku, posiada kunsztownie
wykonaną barokową ambonę w kształcie łodzi (alegoria nawy (okrętu) Kościoła,
bezpiecznie wiozącej wiernych przez ziemskie życie). Przy kościele zachowane
fragmenty murów miejskich markują miejsce, gdzie kończyło się niezbyt obszerne
średniowieczne miasto.
Spacer ulicą Chrobrego, stanowiącą wraz z ul. Tumską główną arterię starego
Gniezna
6. Kościół Św. Jana Chrzciciela (dawniej Bożogrobców)
(ul. Grzybowo)
To obok katedry najcenniejsza świątynia Gniezna. Zbudowana
została dla rycerskiego zakonu Bożogrobców, sprowadzonych tu z małopolskiego
Miechowa. W kościele zachowało się oryginalne sklepienie gotyckie z licznymi
elementami ozdobnymi a także (jako jedna z niewielu tak cennych w Polsce)
polichromia prezbiterium, przedstawiająca (na sklepieniu) m.in. głowy proroków
i królów izraelskich i judzkich oraz (na ścianach) sceny z życia Jezusa i
Marii. Niestety kościół jest niemal stale zamknięty, otwiera się go tylko na
godziny nabożeństw. O czas otwarcia chętni do zwiedzania powinni dowiadywać się
w biurze przewodnickim na Rynku lub biurze parafialnym katedry.
Kolację (w zależności od zasobu kieszeni) można zjeść
w restauracji „Kresowianka”
(ul. Roosevelta 123 - poza centrum, zatem dojazd
samochodem) lub (taniej) w restauracji Ratuszowa hotelu Pietrak (ul. Chrobrego
40, w bezpośrednim sąsiedztwie Rynku).
Adres www Restauracji Kresowianka: http://www.kresowianka.pl/gniezno/index.htm
Adres www Restauracji Kresowa: http://www.ratuszowa.gniezno.pl
Nocleg: Patrz: Gdzie jeść i spać
Następny dzień:
okolice Gniezna:
Opcja a) Szlak Piastowski w kierunku Poznania
Wyjeżdżając z Gniezna w kierunku Poznania można zwiedzić
zabytkowy XVII wieczny drewniany kościół w Łubowie, jeden z cenniejszych
w Wielkopolsce (klucze na plebanii, tel. 061 427 51 19). Przed Dziekanowicami
(skręt w prawo) znajduje się Wielkopolski Park Etnograficzny -
największy skansen Wielkopolski, w którym można zwiedzić liczne zagrody
chłopskie z różnych regionów i epok, zabudowania gospodarcze i przemysłowe
(młyny - wiatraki), wiejski kościół ,dwór a nawet cmentarz. W niektóre dni oraz
na zamówienie grup skansen organizuje lekcje muzealne, pokazy lub większe
imprezy plenerowe: tradycyjne wiejskie uroczystości i obrzędy, związane z
przebiegiem roku. Warto dostosować datę swojej wizyty do ich terminów: http://www.lednicamuzeum.pl/_php/index.php?go=wpe-imprezy
. Parę kilometrów dalej, za wsią Dziekanowice, na wyspie Jeziora Lednickiego
znajdują się relikty piastowskiego palatium na Ostrowie Lednickim. W
dawnym folwarku w Dziekanowicach znajdują się wystawy modeli i fragmentów
dawnych umocnień, w tzw. Małym Skansenie naprzeciw wyspy można obejrzeć
pochodzące z wykopalisk i z dna jeziora historyczne eksponaty z okresu świetności grodu, natomiast na samej wyspie eksponowane są odkopane
pozostałości kamiennych budowli z X i XI wieku i wał grodowy. Za odległymi o
parę kilometrów dalej Pobiedziskami przy drodze na Poznań znajduje się
skansen miniatur Szlaku Piastowskiego
Obiad lub obiadokolację można zjeść w restauracji na
rynku w Pobiedziskach lub – w drodze powrotnej do Gniezna w Łubowie (Victoria
Hotel).
Opcja b) Szlak Piastowski w kierunku Inowrocławia
Po noclegu w Gnieźnie warto stąd przedsięwziąć (lub zamówić)
wycieczkę na ziemie historycznych Kujaw Zachodnich, stanowiące wraz z
Wielkopolską kolebkę naszego państwa. W polecanej opcji koniecznie należy
zajrzeć do Trzemeszna i zwiedzić monumentalną bazylikę z ponad
1000-letnią romańską metryką, miejsce pierwszego pochówku Św. Wojciecha, a
także wspomnieć w tym miejscu wielkopolskich patriotów XIX wieku - wychowanków
słynnego polskiego gimnazjum oraz syna tego miasta: warszawskiego bohatera Insurekcji
1794 Jana Kilińskiego. Kolejny przystanek to Mogilno z romańskim
kościołem oraz klasztornym kompleksem, pozostałym po jednym z najstarszych
polskich klasztorów benedyktyńskich. W Strzelnie można podziwiać
malowniczy romański kościół Św. Prokopa, zbudowany z kamienia polnego oraz
wnętrze poklasztornej bazyliki Św. Trójcy z unikalnymi w europejskiej skali
dziełami sztuki romańskiej: kolumnami z rzeźbionymi przedstawieniami cnót i
przywar. Po krótkim przystanku w lokalnym sanktuarium maryjnym w Markowicach ostatni punkt wycieczki stanowi piastowski Inowrocław ze swymi
świątyniami (w tym romańskim kościołem NMP z tajemniczymi kamiennymi twarzami i
maszkaronami) ciekawym muzeum regionalnym z pamiątkami po dwóch znanych
pisarzach (J. Kasprowiczem i S. Przybyszewskim) oraz uzdrowiskiem, gdzie można
także spożyć wykwintną kolację.
Powrót z Inowrocławia do Gniezna samochodem zajmie około
godziny.
Opcja c) Szlak Piastowski w kierunku Żnina
Bardzo dużą popularnością cieszy się opcja łączenia pobytu w
Gnieźnie z wycieczką do Biskupina. Po zwiedzeniu „polskich Pompei”,
rezerwatu archeologicznego z rekonstrukcją prehistorycznej osady sprzed 27
wieków na wyspie jeziora warto na plenerowej wystawie archeologii
eksperymentalnej oraz w miejscowym muzeum zapoznać się także z hodowlą,
produkcja narzędzi oraz technikami budowania i rzemiosła naszych dawnych
poprzedników. W sezonie dużą atrakcją jest przejazd kolejką wąskotorową z
Biskupina do Wenecji i zwiedzenie tamtejszego muzeum kolei wąskotorowej,
niemniej także poza okresem kursowania malowniczych lokomotywek i ciągnionych
przez nie wagoników wizyta w muzeum dostarcza dużo wrażeń zainteresowanym
dawnymi technikami i ... dzieciom. Pobliska Gąsawa oferuje turystom kulturowym
mało znaną wielką atrakcję: w tamtejszym drewnianym kościele Św. Mikołaja
odkryto i odsłonięto cenne malowidła ścienne. Po wykwintnym obiedzie w dawnym
pałacu w Grochowiskach Szlacheckich można przez Żnin (regionalne muzeum
Pałuckie) pojechać jeszcze do Lubostronia i zwiedzić oryginalny klasycystyczny
pałac Skórzewskich z końca XVIII wieku, wysłuchując przy tym ciekawej historii
kontrowersyjnej intelektualistki, hrabiny Marianny podziwianej niegdyś przez
Fryderyka Wielkiego. Przy dobrej pogodzie warto pospacerować w parku pałacowym.
Po dobrej kolacji w restauracji, mieszczącej się w
oficynie pałacu powrót do Gniezna samochodem nie powinien zając więcej niż
godzinę.
Opcja d) Gnieźnieńską Koleją Wąskotorową do Anastazewa i
Powidza.
Zwiedzający miasto w lecie mają okazję odbyć przejażdżkę w
klimacie retro: historyczną wąskotorówką przez Witkowo i Powidz do Anastazewa,
gdzie kiedyś przebiegała granica zaboru pruskiego. Kolejka kursuje z własnego
peronu przy stacji Gniezno, przy ul. Wrzesińskiej. Przy dobrej pogodzie można
pojechać kolejka przed południem tylko do Powidza, wypocząć nad
tamtejszym jeziorem i po południu powrócić do Gniezna. Można także przed
podjęciem wycieczki spróbować zwiedzić gnieźnieńską parowozownię i
warsztat lokomotyw, położone przy stacji Gniezno PKP i nadal utrzymujące w
ruchu szereg historycznych polskich lokomotyw. 
Zawieziemy Was tam!
|
