|
Piotr Stachowski
Turystyka pielgrzymkowa i religijna. Wśród obiektów Szlaku znajdują się sanktuaria: Świętego Krzyża
w Krakowie-Mogile, Matki Bożej Szczyrzyckiej, Matki Bożej Gaździny Podhala w Ludźmierzu, bł. Wincentego
Kadłubka w Jędrzejowie. Z tymi miejscami związane są uroczystości odpustowe, w przypadku Sanktuarium
Krzyża Świętego trwające wiele dni. Wtedy też notuje się największy ruch pielgrzymów. Dla turystów zorientowanych
na kulturowy i poznawczy aspekt religii cenne okażą się zarówno same obiekty, sięgające swoją historią
nawet XII wieku, a także placówki paramuzealne. Dysponują one bogatymi zbiorami pamiątek, ksiąg, dokumentów,
dzieł sztuki. Urządzone są zazwyczaj w oryginalnych, klasztornych wnętrzach konfrontując turystów in
situ ze świadectwami wiary, architekturą, stylem życia mnichów.
Turystyka historyczna
Obiekty cysterskie są nie tylko centrami życia religijnego, ale również miejscem znaczących wydarzeń
historycznych. Zespoły klasztorne w Sulejowie i w Wąchocku zostały nawet uznane za Pomniki Historii.
Sulejów był miejscem uchwalenia Supliki sulejowskiej, porozumienie z papiestwem w sprawie zgody
na koronację królewską Władysława Łokietka. Dziś klasztor pozostaje najlepiej zachowanym w Polsce warownym
założeniem cysterskiego opactwa, co czyni go również atrakcją dla turystów zainteresowanych militariami.
Obiekt znajduje się również na Szlaku Frontu Wschodniego I Wojny Światowej.Opactwo w Wąchocku
również jest Pomnikiem Historii, jednym z najlepiej zachowanych późnoromańskich założeń klasztornych,
miejscem schronienia partyzantów i pochówku pułkownika Jana Piwnika "Ponurego". W opactwie znajduje się
Muzeum Pamięci Walki o Niepodległość Narodu.
Turystyka edukacyjna
W opactwie w Jędrzejowie prowadzone są warsztaty edukacyjne o tematyce architektonicznej
i konserwatorskiej, miejsce życia i pochówku kronikarza bł. Wincentego Kadłubka jest słusznym przyczynkiem
do eksploatacji roli cystersów jako kopistów i iluminatorów ksiąg. Lekcje dla najmłodszych uczestników
turystyki kulturowej oparte na poznawaniu zadań skryby i wcieleniu się w jego rolę nie tylko dostarczają
wiedzy, ale pozwalają też doświadczyć trudu i satysfakcji związanych z kaligrafią. Pracownicy położonego
w pobliżu klasztoru w Wąchocku Rezerwatu Archeologicznego w Rydnie organizują festyny edukacyjne osadzone
w najstarszej znanej nam historii tego regionu. Cystersi we współpracy z Muzeum Przyrody i Techniki w
Starachowicach organizują festyn Mnisi i Hutnicy, który ma przybliżyć uczestnikom wybrane obrzędy
zakonne, tematy gospodarcze i inne.
Koprzywnica i Szczyrzyc są miejscami cysterskimi związanymi mocno z lokalnymi szlakami owocowymi: Sandomierskim
Szlakiem Jabłkowym i Małopolskim Szlakiem Owocowym (cystersi zresztą byli krzewicielami szkółkarstwa
oraz wprowadzili nowe odmiany jabłoni do upraw w Polsce).
Na etapie przygotowania jest Muzeum Duchowości Cysterskiej w Mogile. Będzie ono bardzo pożądanym uzupełnieniem
turystyki pielgrzymkowej o aspekt poznawczy religii.
Turystyka dziedzictwa kulturowego
Szlak Cysterski w Polsce jest częścią Szlaku Kulturowego Rady Europy, co potwierdza jego ponadregionalne
znaczenie kulturowe. Zachowały się na terenie Pętli Małopolskiej obiekty fundowane w XII i XIII stuleciu,
znakomite przykłady przenikania nowego, gotyckiego stylu do zakorzenionej już architektury romańskiej.
Klasztory zakładane jako filie opactwa w Morimond pozwalają obserwować bezpośrednie wpływy warsztatu
francuskiego w budownictwie sakralnym. Warto wspomnieć, że w związku ze swoimi obowiązkowymi, corocznymi
podróżami na Kapitułę Generalną do Burgundii cystersi byli nośnikiem nowych idei gospodarczych, religijnych,
politycznych i społecznych. Będąc dobrymi gospodarzami rozwijali podległe klasztorom osady, organizowali
targi, co da się jeszcze zauważyć w układzie urbanistycznym niektórych miejscowości. W całej Europie
cysterscy mnisi słynęli z rozwiązań technicznych i rolniczych stosowanych w należących do nich własnościach
ziemskich. Godną uwagi jest zachowana chociażby w Krakowie i jego okolicy ciągłość życia mnichów. Cystersi
po początkowej, niezbyt udanej lokacji w Prandocinie przenoszą klasztor do Mogiły, gdzie przez wieki
żyją, szczęśliwie unikając kasaty w czasie rozbiorów. Żywotność tej wspólnoty owocuje między innymi założeniem
w ubiegłym stuleciu przeoratu w Nowej Hucie.
|
