Łukasz Funka
Przeprowadzona
analiza wykazała dla miasta Grodzisk Wielkopolski i powiatu
grodziskiego istnienie znaczącego potencjału walorów turystycznych
trzech wiodących oraz dwóch aktualnie drugorzędnych form turystyki
kulturowej. Do pierwszej grupy zaliczają się turystyka religijna
(obiektów sakralnych), tematyczna oraz industrialna. W drugiej grupie
należy wymienić zasoby turystyki etnicznej i archeologicznej. Przy
podjęciu starań w dziedzinie organizacji produktów turystycznych oraz
odpowiednio dobrej promocji można spodziewać się zwiększenia ruchu
odwiedzających, ukierunkowanego na atrakcje tych form turystyki.
Turystyka
religijna (obiektów sakralnych)
Na obszarze powiatu znajduje się bardzo duża liczba
katolickich obiektów sakralnych o dużej wartości zabytkowej. Obok
nich zlokalizowana jest tu spora liczba dawnych świątyń innych
wyznań, m. in. w Grodzisku i Rakoniewicach. Najliczniej
reprezentowane są zabytki barokowe i pochodzące z wieku XIX, przy
czym znacząca część kościołów to obiekty drewniane. Co ważne, prawie
wszystkie one zachowały swoje oryginalne wyposażenie. Najcenniejszą
świątynią mikroregionu jest na pewno kościół farny pw. św Jadwigi w
Grodzisku Wielkopolskim - jedna z najwcześniej wzniesionych budowli
barokowych w Polsce, oraz gotycki, nie przebudowywany w późniejszych
epokach kościół w Wilkowie. Obok nich w samym Grodzisku Wielkopolskim
znajdują się są trzy inne zabytkowe obiekty sakralne, z których każdy
pełni inną funkcję – zespół poklasztorny, drewniany kościół
przyszpitalny i dawny parafialny kościół ewangelicki. Bardziej
zdecydowana i konkretnie ukierunkowana promocja aktualnie wirtualnego
szlaku kościółków drewnianych mogłaby pomóc podnieść atrakcyjność tej
formy turystyki kulturowej. Jednak najpilniejsze wydaje się
zapewnienie pełnej faktycznej dostępności tych obiektów, a w
przypadku wielu w nich - także wykonanie koniecznych prac
konserwatorskich.
Turystyka
tematyczna (z uwzględnieniem obiektów muzealnych)
W powiecie można wyróżnić kilka różnych grup obiektów
interesujących ze względu na konkretne sfery zainteresowań turystów.
Byłyby to odpowiednio: obiekty archeologiczne z kluczowymi kurhanami
z Łęk Małych, zabytki powiązane z burzliwym na tej ziemi wiekiem XIX,
jak też zabytki z okresu świetności miasta (XVI- i I połowy XVII w.).
Dodatkowo dwa muzea w mikroregionie zdecydowanie podnoszą jego
atrakcyjność. Co warto zanotować już w tym miejscu jedno z nich -
Muzeum Pożarnictwa - musi być także uwzględniane jako potencjalny
obiekt turystyki industrialnej.
Grodzisk Wielkopolski odegrał widoczną role w dziejach
regionu wielkopolskiego w wieku XIX i na początku XX. Można je tutaj
odkrywać na trojaki sposób: najpierw przez zwiedzanie zachowanych
zabytków, po drugie idąc śladem wydarzeń z okresu powstań i ich
uczestników, wreszcie - zwiedzając budynki z tego okresu. Zaledwie
kilka kilometrów od miasta znajduje się także znane chyba każdemu
absolwentowi polskiej szkoły miejsce postoju wozu Michała Drzymały.
Grodzisk Wielkopolski odegrał także ważną rolę w Powstaniu
Wielkopolskim 1918-1919, stanowił bowiem centrum
całego frontu zachodniego. Nie sposób wymienić wszystkie miejsca
związane z tym okresem, niemniej znaczna liczba pomników
powstańczych, miejsc potyczek z lat 1848 i 1919, była siedzibą
dowództwa frontu zachodniego w grodziskim muzeum, jak też całe
zespoły dobrze zachowanych budynków pochodzących z tego okresu
pozwalają na utworzenie szeregu ciekawych tras zwiedzania.
Burzliwe dzieje Grodziska, jak też okolicznych
miejscowości w okresie największej świetności miasta są
nierozerwalnie związane z wydarzeniami Reformacji i Kontrreformacji –
tematyczne zwiedzanie miasta i bliższej okolicy musi więc w znacznym
stopniu uwzględniać obiekty sakralna, takie jak zespół w Woźnikach,
grodziski kościół farny czy też sam układ architektoniczny miasta
powiatowego.
W dziedzinie turystyki tematycznej największa bolączką
jest brak centrum informacji turystycznej, która mogłaby koordynować
istniejące i powstające szlaki, jak również zapewnić turystom gotowe
pakiety usług.
Turystyka industrialna
Obok własnych cennych obiektów, dodatkowym impulsem dla
turystyki industrialnej w powiecie może stać się jego geograficzne
położenie. Bardzo niedaleko granic powiatu znajduje się z jednej
strony Narodowe Muzeum Rolnictwa w Szreniawie, przez jego teren
przebiega ostatnia w Europie obsługiwana przez parowozy linia
kolejowa z Poznania do Wolsztyna. Mimo istnienia zarówno linii
wąskotorowej jak i Kolei Drezynowej, potencjał ten jest
wykorzystywany zaledwie w części. Niedawna jeszcze przeszłość
Grodziska Wielkopolskiego jako centrum produkcji znanego i cenionego
piwa, jest co prawda upamiętniona w lokalnym muzeum, ale nie
przekłada się niestety na jakiekolwiek atrakcje turystyczne. Jest to
to na pewno dziedzina, w której można jeszcze wiele osiągnąć,
zwłaszcza gdyby wysiłki te zostały skoordynowane, a turystom
zaproponowano by pakiet tematyczny o profilu industrialnym. Z
techniką, tym razem pożarniczą związane jest Muzeum Pożarnictwa w
Rakoniewicach, dysponujące bardzo cennymi zbiorami obiektów techniki.
Turystyka etniczna
Potencjał w tej dziedzinie jest mniejszy, głównie ze
względu na zniszczenia dokonane w trakcie i tuż po II wojnie
światowej. Nie istnieją już w Grodzisku cenne cmentarze żydowski i
luterański. Tym niemniej w okolicy Grodziska istnieje wiele budowli
powiązanych z innymi grupami etnicznymi, w tym z osadnictwem
olęderskim. Dodatkowo - co wspomniano już wyżej - liczne są też
dawne świątynie protestanckie, zachowane najczęściej w dobrym stanie.
Przy właściwym jego wykorzystaniu, ten potencjał mógłby stać się
argumentem przyciągającym tu pewną grupę turystów kulturowych.
Szczególnie wiele korzyści mógłby przynieść szlak rowerowo-pieszy,
eksponujący to dziedzictwo.
Turystyka archeologiczna
W powiecie znajduje się wiele pozostałości z czasów
najdawniejszych, jak też reliktów grodzisk przed- i
wczesnopiastowskich. Szczególnie cenne są kurhany w Lękach Małych,
stanowiące unikat na skalę światową1.
Z punktu widzenia turystyki archeologicznej w Polsce to
miejsce posiada bardzo znaczny potencjał, w miarę wzrostu
zainteresowania tą formą turystyki kulturowej, mającą jak dotychczas
w Polsce charakter niszowy, można się spodziewać większego ruchu
turystów. Wydaje się że znaczenie tych obiektów już teraz
predestynuje je do utworzenia przynajmniej wirtualnej trasy
turystycznej.
1Jest
to jedno z najcenniejszych stanowisk z epoki brązu w Europie,
wymieniane w publikacjach obcojęzycznych w grupie czterech
najcenniejszych stanowisk kultury unietyckiej.
|