Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania 29 września 2011, redaktorzy prowadzący numeru: Jacek Borzyszkowski, Paulina Ratkowska

Numer 10/2011 (październik 2011)

Anna Jakubowska, Armin Mikos von Rohrscheidt

Wyniki przeprowadzonej w okresie sierpień 2010 - luty 2011 analizy potencjału turystycznego powiatu oleśnickiego pozwalają wyróżnić pięć dominujących form turystyki kulturowej. Są to: turystyka religijna, w tym pielgrzymkowa, turystyka kulturowo-przyrodnicza, turystyka etniczna, turystyka tematyczna i turystyka dziedzictwa kulturowego.

Turystyka religijna
Powiat oleśnicki jest bogaty w obiekty sakralne różnego typu. Najstarszym z nich jest położony na niewielkim cmentarzu wczesnogotycki kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny we wsi Stronia, który ma postać małej rotundy z apsydą. W środku warto zobaczyć chrzcielnicę z 1517 r. Godne uwagi są obiekty murowane takie jak Bazylika Mniejsza p.w. św. Jana Apostoła z XIII w. w Oleśnicy, z pięknym barokowym ołtarzem oraz wspaniale odrestaurowaną, manierystyczną amboną. Dla miłośników muzyki organowej gratką będzie zobaczenie wspaniałych organów tego kościoła. Ważnymi obiektami są również Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych ze słynącą łaskami figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem w Twardogórze oraz kościół p.w. św. Piotra i Pawła z XV w. w Sycowie. Należy również wymienić obiekty wykonane z drewna . Szczególne znaczenie dla lokalnej społeczności ma kościół filialny p.w. św. Marka z 1660 r. we wsi Święty Marek. Wielowiekowa tradycja pieszych pielgrzymek sprawiła, że Święty Marek nazywany jest sycowską Częstochową. Warte odwiedzin są również kościoły drewniane w Chełstowie- kościół p.w. św. Idziego z 1666 r. , w którym znajdują się rzeźby gotyckie z XIV w. oraz kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1655 r. w Grabownie Małym. Bardzo ciekawy jest również kościół szachulcowy p.w. Św. Trójcy w Twardogórze z neogotyckim portalem. Dla turystów motywowanych poznawczo interesujący będzie czynny kościół ewangelicko-augsburski w Sycowie p.w. Apostołów Jana i Piotra z końca XVIII w., zbudowany w stylu klasycystycznym według projektu Carla Gottharda Langhansa - autora projektu Bramy Brandenburskiej w Berlinie oraz kościół Zbawiciela w Oleśnicy. Ten niewielki kościółek prawdopodobnie pochodzi z XV wieku. Po wypędzeniu Żydów z miasta w roku 1535 zamieniono go na magazyn, następnie na arsenał. W roku 1695 obiekt odnowiono, przekształcając na zbór protestancki pod wezwaniem Zbawiciela (Salwatora). W roku 1730 spłonął podczas pożaru miasta. Po odbudowie w roku 1734 jego wieża otrzymała dach, który naśladuje chińską pagodę. Obecnie stanowi filię wrocławskiej Parafii Ewangelicko -Augsburskiej oraz siedzibę Kościoła Zielonoświątkowego.

Turystyka kulturowo-przyrodnicza
Miłośników tego rodzaju turystyki przyciągnie z pewnością leżące na północno-zachodnich krańcach powiatu sołectwo Olszówka, które wchodzi w skład Parku Krajobrazowego "Dolina Baryczy". Obszar ten powstał w 1996 r. w celu objęcia ochroną najcenniejszych, obok doliny Odry, fragmentów środowiska przyrodniczego oraz zachowania mało zmienionych ekosystemów wodno - błotnych i leśnych oraz ich cennej ornitofauny. Całkowita powierzchnia parku wynosi 87040 ha, w tym 3500 ha w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Oleśnica Śląska. Pozostała część znajduje się w Nadleśnictwie Żmigród i Milicz. Koło miejscowości Olszówka znajdują się dwa zbiorniki wodne, obficie porośnięte trzciną, które zapewniają doskonałe schronienie licznym w tym rejonie ptakom wodnym. Miejsce to jest szczególnie interesujące dla amatorów podglądania życia ptaków. Na wschód od Twardogóry i na południowy zachód od Międzyborza rozciąga się rezerwat leśny "Gola Wielka", który wyróżnia się unikalną resztką pierwotnego lasu mieszanego z udziałem jodły. Rezerwat ptactwa wodnego i żółwia błotnego na użytkach ekologicznych w okolicach Goszcza na północ od Twardogóry porastają okazałe lasy mieszane, które obfitują w grzyby i jagody. Rezerwatem jest także torfowisko w okolicach Grabowna Wielkiego na zachód od Twardogóry. Baczni obserwatorzy mogą tu spotkać bardzo rzadkie gatunki ptaków: orła bielika i bociana czarnego. Udostępniona do zwiedzania jest część północna rezerwatu na powierzchni 1,40 ha. Wytyczono tam ścieżkę przyrodniczą, która obejmuje trasę o długości 520 m, z sześcioma przystankami, opatrzonymi barwnymi tablicami, na których przedstawione są najbardziej charakterystyczne dla danego odcinka rośliny i krótkie noty ułatwiające samodzielne odnalezienie ich w terenie. Inną atrakcją dla turysty motywowanego przyrodniczo jest Arboretum Leśne im. prof. Stefana Białoboka w Stradomi Dolnej koło Sycowa, które powstało w 1993 roku. Można tu zobaczyć park różaneczników, jedną z najbogatszych kolekcji sosen w Polsce, ogrody skalne oraz liczne stawy. Dodatkowo znajduje się tu również tzw. zielona szkoła, która prowadzi lekcje przyrody, konferencje i spotkania przyrodników. W centrum Sycowa godny obejrzenia jest z kolei park miejski o powierzchni 28 hektarów, założony w XVIII w. w stylu angielskim, który okalał nieistniejący już dziś zamek książęcy. Na terenie parku uwagę przyciągają dwa piękne zespoły rzeźb. Pierwszy z nich to odlane w brązie cztery rzeźby symbolizujące rzeki Francji, drugi natomiast to wykonane z piaskowca figury - alegorie czterech pór roku. Miejscem o dużym potencjale turystycznym jest również Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego, wchodząca w skład obszarów Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, leżąca w sąsiedztwie miasta Oleśnica, powstają tu ścieżki rowerowe oraz miejsca dla wędkarzy. Miłośnikom wypraw wodnych można polecić spływ kajakiem na ponad 40-kilometrowej trasie wodnej z Bierutowa do przedmieść Wrocławia. Przebycie trasy zajmuje od kilkunastu godzin do trzech dni i najlepiej to zrobić w maju bądź czerwcu. Trasa prowadzi przez wieś Kruszowice ale łatwo dotrzeć stąd do Kijowic, gdzie stał, obecnie odnawiany po dewastacji, jeden z największych na Śląsku krzyżów pokutnych z XIV wieku. Dalsza droga prowadzi przez m.in. osadę Leśny Młyn, Chrząstawę Wielką, Wilczyce aż do wschodnich dzielnic Wrocławia.

Turystyka etniczna
Ziemia Oleśnicka zamieszkiwana była przez kilka wieków przez Niemców, po których obok licznych obiektów architektury wspomnianych na innym miejscu oraz niższej rangi zabytków industrialnych pozostały także cenne obiekty sztuki sepulkralnej. Można takie podziwiać np. na cmentarzu w miejscowości Święty Marek, gdzie pochowani są znaczący mieszkańcy Sycowa a także duchowni, którzy zasłużyli się dla tej parafii. Obecnie zaniedbany i zdewastowany cmentarz przejmuje aktualnie pod opiekę Towarzystwo Św. Marka wraz z patronującym mu proboszczem parafii sycowskiej, co pozwala mieć nadzieję na szybka renowację i uporządkowanie tego malowniczo położonego na wzgórzu obiektu. W Bystrem koło Oleśnicy na byłym cmentarzu niemieckim urządzono lapidarium, od 2010 roku podobne lapidarium znajduje się także we wsi Dobra. W Bierutowie natomiast postawiono obok kościoła p.w. św. Trójcy obelisk z napisem przypominającym o tym, że kiedyś mieścił się tu cmentarz niemiecki. W jednym z parków oleśnickich przy ulicy Klonowej, który kiedyś był również miejscem pochówku Niemców można zobaczyć pomnik, który poświęcony jest dawnym mieszkańcom miasta. O zamieszkaniu na ziemi oleśnickiej Żydów do dziś świadczą cmentarze takie jak ten leżący na obrzeżu wsi Kijowice, czy też leśny cmentarz we wsi Miłocice. Niestety macewy są bardzo zniszczone i najczęściej roztrzaskane. Bardzo dawną metrykę gmin żydowskich na tej ziemi poświadcza fakt wybudowania tzw. Starej Synagogi w Oleśnicy już w XIV w.. Budynek Synagogi obecnie jest filią wrocławskiej Parafii Ewangelicko -Augsburskiej oraz siedzibą Kościoła Zielonoświątkowego. Niestety nie ocalała tzw. Nowa Synagoga przy ulicy Łużyckiej, która została spalona przez nazistów w 1938 roku. Dewastacji uległ także żydowski cmentarz przy obecnej ulicy Wojska Polskiego.

Turystyka tematyczna
Na terenie mikroregionu znajduje się wiele śladów przenikania kultur kilku narodów - czego świadectwem i symbolem było pochodzenie historycznych władców tego terenu: książąt piastowskich, pochodzących z Czech Podiebradów oraz wielkich dynastii niemieckich -Wirtembergów, brunszwickich Welfów i Hohenzollernów. Świadectwa ich życia działalności mogą być podstawą rozwiniecie produktu turystyki biograficznej, ukierunkowanej na historię. Największą i najważniejszą siedzibą wspomnianych rodów jest Zamek Oleśnicki, ale należy wymienić tu również zamek w Dobroszycach, niestety obecnie należący do właścicieli kładących nacisk na działalność gospodarczą. Odwiedzając powiat oleśnicki nie można ominąć renesansowego zamku w Dobrej, wybudowanego przez księcia ziębicko-oleśnickiego Karla Friedricha Podiebrada, a także mocno zniszczonych pozostałości zamku położonego we wschodniej części Bierutowa na terenie między ul. Zamkową a dawną fosą. Do obecnych czasów przetrwało tylko skrzydło południowe. W ryzalicie umieszczono portal barokowy z ok.1680 r., na belkowaniu widnieje owalny kartusz herbowy zwieńczony mitrą książęcą, przedstawiający herb książąt Wirtembersko-Oleśnickich. Połączenie obiektów na przykład poprzez utworzenie choćby wirtualnego szlaku poświęconego dawnym siedzibom włodarzy ziemi oleśnickiej bądź wielonarodowej historii tej ziemi mogłoby przyczynić się do popularyzacji turystyki kulturowej a także do szerszej promocji turystycznej powiatu w kraju.

Turystyka dziedzictwa kulturowego
W powiecie oleśnickim znajduje się szereg miejscowości, których zabytki mogą zainteresować miłośników zwiedzania materialnego dziedzictwa kulturowego. Są to Oleśnica, Syców, Bierutów i Twardogóra. Szczególnie Oleśnica może stanowić popularny cel wycieczek weekendowych. Najpiękniejszy i najciekawszy jest Zamek Oleśnicki ale równie ciekawe są tutejsze kościoły różnych wyznań, w tym bazylika pw. Św. Jana, gdzie znajduje się krypta z sarkofagami członków rodziny Wirtembergów oraz mauzoleum Podiebradów. Ufundowana przez księcia ziębicko -oleśnickiego Karola II Podiebrada Biblioteka Łańcuchowa - jedna z niewielu zachowanych bibliotek tego rodzaju w Europie Środkowej jest zdecydowanie najbardziej unikatowym zabytkiem miasta. Księgozbiór tej biblioteki liczy 239 woluminów, zawierających około 800 dzieł. Najcenniejsza zachowana pozycja to inkunabuł, zapisany pod numerem 237: "Eschmid Joannes (Estwood John), Summa astrologiae iudicialis, Venezia, Jo. Luc. Santritter pro Franc. Bolano, 7 VII 1489"¹. W bardzo dobrym stanie jest odnowiony XV-wieczny kościół pw. św. Piotra i Pawła. w Sycowie. Wiele do życzenia pozostawia natomiast stan renesansowego zamku w Bierutowie, tu można podziwiać to, co pozostało z jego dawnej świetności. W Twardogórze na uwagę zasługuje Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych ale i szachulcowy kościół pw. Św. Trójcy i Matki Boskiej z XIX w, będący dobrze zachowanym świadectwem skromnego, prowincjonalnego, seryjnego niegdyś budownictwa sakralnego tych terenów.

Nasi Partnerzy