|
Rozmowa z Markiem Kandzia
członkiem Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, długoletnim nauczycielem, hobbystą to podróży i numizmatyki oraz uczestnikiem penetracji tarnogórskich podziemi.
1. „Turystyka Kulturowa”: Od ponad 50 lat działają Państwo na rzecz ochrony zabytków Ziemi Tarnogórskiej. Proszę opowiedzieć w kilku zdaniach, jak wyglądała Wasza działalność w przeszłości?
Marek Kandzia: Od samego początku Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej zajmowało się udostępnieniem tarnogórskich podziemi dla zwiedzających. Byliśmy pomysłodawcą i od 1957r. do 1988r. realizatorem „Dni Gwarków” - dużej imprezy przybliżającej historię tego miasta w barwnym korowodzie historycznych postaci. Zorganizowaliśmy ponad 50 konferencji popularnonaukowych oraz prawie 400 „Czwartków Tarnogórskich” spotkań odczytowo-dyskusyjnych nt. historii. Ale także uratowaliśmy od rozbiórki kilkanaście zabytkowych budynków między innymi Dom Sedlaczka w Rynku, budynek z 1598r., w którym obecnie znajduje się nasza siedziba oraz XVII wieczne kamieniczki. Nasze działania opisaliśmy w prawie 300 stronicowej monografii wydanej na 50 lecie naszej działalności. Trudno to opisać w kilku zdaniach.
2. TK: Z pewnością przez kilkanaście lat priorytetem organizacji było udostępnienie Kopalni Srebra i Sztolni „Czarnego Pstrąga”w Tarnowskich Górach. Czy w Stowarzyszeniu działają jeszcze członkowie pamiętający tamte czasy? Jak wspominają te lata w opowieściach?
MK: Tak, kilka osób działa jeszcze aktywnie w stowarzyszeniu i z sentymentem wspomina lata odbudowy, choć łatwo wcale nie było. Najtrudniej zdobywało się materiały i ekipy budowlane, ale sporo ludzkiej energii pochłonęło również opracowanie wizji tego obiektu.
3. TK: Jakie główne atrakcje czekają zwiedzających w Kopalni Srebra i Sztolni „Czarnego Pstrąga”?
MK: W Zabytkowej Kopalni Srebra gości witamy w multimedialnym muzeum, gdzie zapoznajemy zwiedzających z historią miasta i związanych z nią historią górnictwa kruszcowego. Nowoczesne technologie bardzo atrakcyjnie przybliżają historię miejsca i ludzi je tworzących w przeszłości oraz pracujących przy przygotowaniu tego miejsca dla zwiedzających. Zjeżdżając w podziemia przenosimy się do innego świata, ale aranżacja jest taka, jakby gwarkowie właśnie przed momentem opuścili swoje miejsca pracy, dbamy więc o poczucie autentyzmu miejsca. W ubiegłym roku udźwiękowiliśmy podziemia, aby jeszcze bardziej uatrakcyjnić zwiedzanie. Spotkanie ze Skarbnikiem także robi silne wrażenie. Zabytkowa Kopalnia Srebra została udostępniona zwiedzającym w 1976r.
W 1957r. udostępniono zwiedzającym Sztolnię „Czarnego Pstrąga”. To najdłuższy przepływ pod ziemią łodziami w Polsce – aż 600 metrów, którą to trasę przebywamy przy oświetleniu lamp karbidowych. Do podziemi schodzi się krętymi metalowymi schodami. Jest to fragment sztolni odwadniającej, dzięki której odprowadzane były wody z podziemi.
Oba obiekty to urokliwe miejsca, które dostarczą wielu wrażeń. Ludzie z duszą romantyka mogą tu przeżyć prawdziwą ucztę duchową.
4. TK: Jakie inne atrakcje czekają turystów przybywających do Tarnowskich Gór i okolic? Co Państwo sami szczególnie polecacie turystom, którzy oprócz „pereł” turystycznych Tarnowskich Gór chcieliby poznać inne zakątki?
MK: Zamki i pałace w okolicy są bez wątpienia sporą atrakcją turystyczną. 8 km od Tarnowskich Gór mamy również Muzeum Chleba prowadzone – podobnie jak nasze obiekty - przez autentycznego pasjonata. Jest też kilka ciekawostek przyrodniczych.
5. TK: Obecnie w stowarzyszeniu działają cztery sekcje: Penetracji Podziemi, Historyczna, Imprezowa oraz Twórczości Artystycznej. Jakie są ich poszczególne zadania? Czy jednostki współpracują ze sobą? Czy Państwa działalność opiera się współpracy poszczególnych jednostek, czy pracują one samodzielnie?
MK: To jest wzajemna współpraca, ostatecznie wszystkim przecież chodzi o to, by zrealizować zadania statutowe naszej organizacji. A sekcji jest nawet więcej: turystyczna, ochrony przyrody, współpracy z mediami, wydawnicza, Skansenu Maszyn Parowych. Kierownicy poszczególnych sekcji mogą wzajemnie na siebie liczyć i konstruktywnie współpracują, dzięki czemu wszyscy mamy satysfakcję ze swojej pracy na rzecz tej małej ojczyzny. Na cotygodniowych czwartkowych protokołowanych spotkaniach ustalamy kierunki pracy i zadania poszczególnych osób z terminami ich realizacji.
6. TK: Jakich ludzi gromadzi stowarzyszenie? Czy są to głównie mieszkańcy regionu pasjonujący się jego dziejami, a także materialnym śladami historii? Czy może reprezentowane jest grono fachowców, m.in. pilotów wycieczek, przewodników turystycznych, konserwatorów zabytków, którzy zawodowo zajmują się problemami, rozwiązywanymi przez Waszą organizację?
MK: Współpracujemy z profesjonalistami z różnych dziedzin, a stowarzyszenie tworzą mieszkańcy naszej ziemi pasjonujący się jego dziejami i jego współczesnością od ochrony zabytków po ekologię i historię.
7. TK: Jakie są priorytety stowarzyszenia na dzień dzisiejszy? Które materialne obiekty dziedzictwa kulturowego regionu zamierzają Państwo ocalić od zapomnienia w najbliższym czasie?
MK: Priorytetami jest zachowanie jak największej ilości zabytków, ochrona środowiska, badania historyczne, ale również inicjowanie imprez kulturotwórczych. Organizujemy interdyscyplinarne plenery międzynarodowe, konferencje historyczne, pikniki tematyczne, wydajemy publikacje, zamawiamy utwory muzyczne, które powstają z inspiracji podziemi i doprowadzamy do ich profesjonalnych nagrań. Gromadzimy dokumenty historyczne, fotografie, mapy, od czasów dawnych do współczesnych. Wyzwaniem jest również dla nas konserwacja maszyn parowych zgromadzonych na skansenie przy Kopalni Zabytkowej.
8. TK: Z informacji prasowych wynika, że biorą Państwo udział w przygotowaniach wniosku aplikacyjnego o wpis Kopalni Srebra oraz Sztolni „Czarnego Pstrąga” w Tarnowskich Górach na listę UNESCO. Na jakim etapie przygotowania jest wniosek? Jakie jest jego główne uzasadnienie oraz kiedy można spodziewać się wpisu na tę prestiżową listę?
MK: To właśnie nasze stowarzyszenie jest wnioskodawcą wpisu. Jesteśmy po dwukrotnym spotkaniu z ekspertem UNESCO, który określa tę szczególną wartość dla dziedzictwa światowego, bo to jest warunek skutecznego wpisu. Przekonaliśmy do tych działań Polski Komitet UNESCO, który zgadza się na wystawienie wpisu, my formalnie wniosek zgłaszamy do 20 stycznia 2013r.. Dalsze procedury należą do Instytutu Dziedzictwa Narodowego, który wspiera nas w tych działaniach. Oba obiekty w 2004r. zostały wpisane na prestiżową listę „Pomników Historii”.
9. TK: Czy władze samorządowe Powiatu Tarnogórskiego i Tarnowskich Gór wspierają Państwa w jakikolwiek sposób?
MK: Odczuwamy na co dzień wsparcie władz samorządowych miasta i powiatu. Wsparcie finansowe mamy także ustalone z samorządu województwa śląskiego.
10. TK: Czy Państwa działania, są wspierane finansowo w ramach projektu „Kopalnia Kultury”?
MK: Nie, nie otrzymujemy wsparcia finansowego w ramach tego projektu.
11. TK: W jaki sposób pozyskują Państwo środki finansowe na swoją działalność?
MK: Na działalność statutową pozyskujemy środki z działalności gospodarczej, którą prowadzi stowarzyszenie. Są to głównie bilety wstępu do naszych obiektów turystycznych: Sztolni „Czarnego Pstrąga” oraz Zabytkowej Kopalni Srebra, a także sprzedaż publikacji oraz noclegi w naszym Domu Wycieczkowym.
12. TK: Czy mieszkańcy regionu chętnie wspierają Państwa w różnych projektach, a także udzielają wsparcia finansowego?
MK: Mieszkańcy nie udzielają nam bezpośrednio wsparcia finansowego.
13. TK: Na koniec proszę powiedzieć, w którym okresie roku kalendarzowego najlepiej zwiedzać ziemię tarnogórską ...
MK: Każda pora roku ma swój urok. Ktoś, kto ma duszę romantyka, przeżyje w naszych podziemiach ucztę duchową, bo czy nie jest czymś wyjątkowym i po prostu frajdą przepływ w podziemiach łodziami przy migocącym świetle lamp karbidowych? Nie polecam natomiast zwiedzania w okresie maja i czerwca, gdzie jest oblężenie wycieczek szkolnych i trudno wtedy o kameralność. Ale w środku lata, gdy leje się żar z nieba, to u nas właśnie turysta ma w cenie biletu wspaniałą klimatyzację, bo temperatura w podziemiach przez cały rok to ok. 10°C.
W dżdżyste jesienne dni, gdy na powierzchni jest mało przyjazna aura, zjeżdżając w podziemia przenosimy się do innego świata. Ale Tarnowskie Góry to nie tylko podziemia. To w okolicy parki krajobrazowe, zamki i pałace, Park Wodny, urokliwe Muzeum Chleba i w wielu lokalach dobra regionalna kuchnia. A dania śląskiej kuchni smakują zawsze...
TK: Dziękuje za rozmowę
Rozmowę przeprowadził: Arkadiusz Ochmański
|
