Opracował: Przemysław Buryan
Dzień I: Inowrocław
Pierwszy dzień pobytu w powiecie inowrocławskim proponujemy przeznaczyć na dokładne zwiedzanie stolicy
regionu - Inowrocławia. Miasto liczy dzisiaj około 76 tys. mieszkańców i jest znaczącym ośrodkiem administracyjnym
położonym na trasie z Poznania do Torunia. Warto spędzić w nim więcej czasu przede wszystkim dlatego,
że miejsca godne uwagi rozrzucone są w dosyć dużej odległości od siebie. Najważniejsze obiekty sakralne
znajdują się na jego północnym - wschodzie, rynek z reliktami średniowiecznego miasta w części centralnej,
natomiast część uzdrowiskowa i rekreacyjna na południowym - zachodzie. Na takiej, opartej na kierunkach
geograficznych, linii wytyczyć można podstawową trasę spaceru przez Inowrocław, której przemierzenie
pozwoli chętnym poznać wszystkie jego najciekawsze zakątki.
1. Bazylika mniejsza Imienia Najświętszej Maryi Panny
Ten najstarszy i zdecydowanie najważniejszy kościół Inowrocławia stoi przy drodze wyjazdowej w
kierunku Torunia. Jest on uznawany za jeden z najlepszych przykładów architektury romańskiej na ziemiach
Polski, którego budowę rozpoczęto w drugiej połowie XII wieku z inicjatywy syna Bolesława Kędzierzawego
- Leszka Bolesławowica. Jego grube, kamienne mury skrywają jednonawowe, niedoświetlone wnętrze ze znajdującym
się w absydzie ołtarzem przyozdobionym gotycką rzeźbą Madonny na lwie. Świątynia nazywana jest często
"ruiną" co wiąże się z długim okresem zaniechania jej odbudowy po pożarze z roku 1834. W lipcu 2008 roku
kościół został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej, co oficjalnie potwierdziło jego historyczną wartość.
Obiekt należy do szlaków kulturowych, Piastowskiego i Romańskiego, a przynależność ta czyni go najcenniejszym
z punktu widzenia turysty kulturowego zabytkiem miasta.
Chcąc zwiedzić bazylikę należy skontaktować się z personelem parafii na plebanii. Można w niej nie tylko
umówić się na wizytę ale również, od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00-14:00, skorzystać z usług
przewodnika. W parku otaczającym obiekt znajduje się ważne miejsce pamięci poświęcone powstańcom wielkopolskim.
U podnóża niewielkiego wzniesienia parkowego przygotowano natomiast sporej wielkości parking dla autokarów
i samochodów osobowych. Znajduje się przy nim również przystanek komunikacji publicznej.
2. Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Nieopodal bazyliki stoi monumentalny kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. Chociaż jest on dużo
młodszy niż sąsiednia, zabytkowa świątynia, to swoją architekturą do niej nawiązuje. Wzniesiono go na
przełomie XIX i XX wieku zgodnie z kanonami stylu neoromańskiego, a inicjatorem inwestycji był ksiądz
Antoni Laubitz, późniejszy zasłużony sufragan gnieźnienski, którego imię nosi przebiegająca obok jedna
z najważniejszych arterii komunikacyjnych miasta. Warto zajrzeć do środka obiektu i przejść przez imponującą
nawę, szukając cennych rzeźb Władysława Marcinkowskiego, które znaleźć można w ołtarzu głównym, ambonie
i ołtarzu św. Józefa. Odwiedzających zachwyci także mozaika włoska w prezbiterium ułożona przez pochodzących
z Półwyspu Apenińskiego artystów.
3. Stare miasto i kościół św. Mikołaja
Kolejnym etapem zwiedzania powinna być wizyta na terenie starego miasta. Idąc od strony kościoła Zwiastowania
Najświętszej Maryi Panny najlepiej udać się w kierunku ul. Królowej Jadwigi. Jest ona głównym
deptakiem miasta, który prowadzi na stary rynek. Spacerując nim podziwiać możemy ciekawą architekturę,
której znaczącym reprezentantem jest gmach hotelu Bast, plac Klasztorny oraz znajdujące
się w jego pobliżu pozostałości murów miejskich. Na samym placu ma swoją siedzibę Teatr Miejski,
a w części jego pomieszczeń znajduje się nieduża, warta obejrzenia, wystawa solnictwa. Z Placu
Klasztornego już niedaleko na stary rynek, na którym można odpocząć w którymś z barów i sfotografować
się obok rzeźby Świętej Jadwigi Królowej Polski - patronki Inowrocławia. Rynek opuścić najlepiej ulicą
Farną, która prowadzi wprost do kościoła św. Mikołaja. Jegometryka sięga XIII wieku. Po
zniszczeniu przez Krzyżaków świątynia została odbudowana w stylu gotyckim. Obiekt znany jest z racji
historycznych wydarzeń, które miały miejsce w jego murach. W latach 1320-1321 były one świadkami procesu
polsko - krzyżackiego o Pomorze Gdańskie, natomiast w czasie II Wojny Światowej skrywały przechowywane
przed Niemcami relikwie św. Wojciecha. Dzisiejszy wystrój kościoła pełny jest barokowych i rokokowych
zabytków sztuki sakralnej. W ołtarzu głównym znajduje się gotycka rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, która
wraz z ołtarzem św. Antoniego i epitafium rodziny Radojewskich uznawana jest za najciekawszy element
wyposażenia świątyni.
4. Ulica Solankowa i Muzeum im. Jana Kasprowicza
Z inowrocławskiej starówki warto udać się na zachód, w stronę uzdrowiskowej części miasta. Dystans dzielący
oba miejsca można dogodnie pokonać ulicą Solankową, która bogata jest w charakterystyczne, willowe
budownictwo. W jednym z reprezentacyjnych budynków znajduje się Muzeum im. Jana Kasprowicza. W
jego salach można zapoznać się z biografią zarówno tego poety jak i Stanisława Przybyszewskiego - obydwaj
byli synami tej ziemi - oraz z historią i kulturą Inowrocławia. Sam gmach muzeum zwany "Pałacem Mieszczańskim"
jest przykładem włoskiego renesansu i powstał pod koniec XIX wieku.
5. Park Solankowy i tężnie solankowe.
Resztę popołudnia najlepiej spędzić na terenie Parku Solankowego, gdzie można pospacerować wśród estetycznie
zaaranżowanej zieleni, napić się kawy w którejś z kawiarń lub zażyć solnej inhalacji w bezpośrednim sąsiedztwie
tężni. Jeżeli odwiedza się Inowrocław w okresie letnim, czas spędzony w tej części miasta umilą gościom
koncerty odbywające się pod hasłem "Lato w tężni". Uzdrowisko Inowrocław zostało założone w roku 1875,
a liczne obiekty sanatoryjne i lecznicze rozrzucone są na terenie parku o powierzchni 80ha. Największą
atrakcją jest potężne sztuczne inhalatorium wybudowane we wschodniej części uzdrowiska w roku 2001. Ta
zbudowana z drewna i gałęzi tarniny konstrukcja ocieka solanką, której rozwiewane cząsteczki tworzą w
powietrzu swego rodzaju solny aerozol. Aby obejrzeć całą konstrukcję z dogodnego miejsca, można za niewielką
opłatą wejść na tężnie. Wejście znajduje się w jednej z ozdobnych wież po stronie południowej.
W Inowrocławiu istnieje bogata oferta noclegowa. Z obiektów o wyższym standardzie godny polecenia
jest Hotel Bast znajdujący się w samym centrum miasta. Szukając przyzwoitych, lecz nieco tańszych propozycji
warto zorientować się wśród licznych willi i kwater znajdujących się wzdłuż ulicy Solankowej (więcej
w dziale "Gdzie jeść i spać").
Dzień II: Okolice Inowrocławia
Największym mankamentem powiatu inowrocławskiego jest fakt, iż warte uwagi miejsca rozrzucone są na dosyć
dużym obszarze, co zmusza do spędzenia sporej ilości czasu w samochodzie przemieszczając się między nimi.
Nie mając w dyspozycji pojazdu nie da się w jeden dzień objechać wszystkich atrakcyjnych miejscowości.
Komunikacja publiczna, choć funkcjonuje, obsługuje w weekendy zdecydowanie za mało połączeń. Chcąc z
niej korzystać trzeba podjąć decyzję czy wybrać się na zachód od Inowrocławia: w stronę Pakości, czy
może na południe - do Kruszwicy. Drugie rozwiązanie wybierane jest zdecydowanie częściej, bowiem pozwala
kontynuować podróż do kolejnych miejscowości Szlaku Piastowskiego - Strzelna, Mogilna, Gniezna czy Poznania.
W naszej propozycji zakładamy, że turysta ma do dyspozycji samochód.
1. Kościelec kujawski
Pierwsze ważne miejsce po drodze ze stolicy regionu do Pakości to Kościelec Kujawski, którego
atrakcją jest zabytkowy kościół św. Małgorzaty. Jest to romańska świątynia pochodząca z przełomu
XII i XIII wieku, której wnętrze i fragmenty elewacji zdobią elementy renesansowe. Do ciekawszych należy
kaplica grobowa rodziny Kościeleckich, dawnych włodarzy wsi, którym zawdzięcza ona swoją nazwę.
Podziwiać w niej można renesansowe rzeźby przedstawicieli rodu w sansowinowskich pozach. Uwagę we wnętrzu
kościoła zwraca tablica pamiątkowa poświęcona kardynałowi Józefowi Glempowi. To właśnie tutaj prymas,
urodzony w pobliskim Rycerzewie, uczęszczał na msze i pełnił posługę ministrancką. Latem i wiosną tego
roku w kościele przeprowadzane były pieczołowite prace sztukatorskie, które przywracają blask tego cennego
obiektu.
2. Pakość - kalwaria pakoska i sanktuarium Krzyża Pańskiego.
Zaledwie kilka kilometrów od Kościelca zlokalizowany jest najważniejszy z religijnego punktu widzenia
obiekt w powiecie inowrocławskim. Jest to kalwaria pakoska, jeden z najstarszych i najbardziej
znanych zespołów sakralnych tego rodzaju w Polsce. Jest też ona zdecydowanie najbardziej popularna wśród
nizinnych założeń tego typu. Przez cały rok, a w szczególności w trakcie Wielkiego Postu zjeżdżają tutaj
liczni pielgrzymi chcący odbyć wędrówkę między rozrzuconymi po miasteczku i okolicach kapliczkami. Początek
pakoskiej Kalwarii datuje się na rok 1628, a inicjatywa jej założenia przypisywana jest ks. Wojciechowi
Kęsickiemu. Finansowanie budowy wzięli na siebie przedstawiciele zasłużonego rodu Działyńskich. Kompleks
obejmuje 25 barokowych kaplic, między którymi wiedzie trasa o długości ok. 4 kilometrów. Z czasu fundacji
założenia zachowały się jedynie dwie kaplice, reszta pochodzi z drugiej połowy XVII i XVIII wieku.
Jednym z istotnych obiektów Kalwarii jest klasztor franciszkanów wybudowany na ruinach XIV wiecznego
zamku książęcego. Kościół klasztorny poświęcony jest św. Bonawenturze, natomiast styl utrzymany jest
w duchu baroku i rokoko. Klasztor pakoski słynie z przechowywanych w nim największych w Polsce relikwii
Krzyża Świętego. Dzięki nim miejsce to wpisane jest na listę sanktuariów archidiecezji gnieźnieńskiej
i stanowi sporą atrakcję dla miłośników turystyki religijnej.
3. Kruszwica - kolegiata św. Piotra i Pawła, Mysia Wieża.
Po drodze z Pakości do Kruszwicy warto przejechać przez Janikowo. Około 1km przed rogatkami miasta,
na wysokości wsi Giebnia, nad drogą przechodzi kolej linowa, która służy do transportu kamienia
wapiennego z kopalni do zakładów sodowych. W samym Janikowie, w sezonie letnim, można odpocząć nad jeziorem
lub skorzystać z organizowanych rejsów wycieczkowych. W miejscowości brak znaczących atrakcji kulturowych,
ale organizowane na Jeziorze Pakoskim wyścigi łodzi motorowych mogą być ciekawym urozmaiceniem wycieczki.
W położonej na północnym brzegu jeziora Gopło Kruszwicy na szczególną uwagę zasługują dwa obiekty - kolegiata
św. Piotra i Pawła oraz ruiny późnogotyckiego zamku z Mysią Wieżą. Pierwszy obiekt położony
jest na północy miasteczka, przy ul. Kolegiackiej. Podobnie jak bazylika w Inowrocławiu jest doskonałym
przykładem XII-wiecznej architektury romańskiej, skutkiem czego jest na liście obiektów Szlaku Piastowskiego
i Romańskiego. Chociaż przez wieki lata kolejne przebudowy odbierały świątyni jej pierwotny wygląd, to
został on przywrócony w połowie XX wieku dzięki pracom konserwatorskim prof. Jana Zachwatowicza. Po obejrzeniu
kolegiaty trzeba koniecznie przejść lub przejechać nad Jezioro Gopło, gdzie stoi owiana wieloma legendami
Mysia Wieża. Jest ona jedynym, poza reliktami murów, świadectwem istniejącego w tym miejscu późnogotyckiego
kazimierzowskiego zamku. Mysia Wieża zasłynęła dzięki legendzie o Królu
Popielu, którego miały w niej
zjeść myszy. Dzięki tej legendzie obiekt jest często odwiedzany przez grupy szkolne, które chętnie też
korzystają z rejsów spacerowych po Jeziorze Gopło czy z licznych punktów gastronomicznych w jego pobliżu.
Aby uzupełnić wiedzę na temat Kruszwicy warto zajrzeć na ekspozycję archeologiczną zorganizowaną
w domu przy ul. Popiela 3. Wystawa jest otwarta od maja do sierpnia od godz. 10:00 do 17:00. Poza wyznaczonymi
miesiącami osoby chętne na jej zwiedzenie proszone są o kontakt z nadgoplańskim oddziałem PTTK (patrz
dział Przydatne adresy).
|