|
Daria Kalka
Zarys dziejów ziemi świdnickiej
Prehistoria
Znalezione w okolicach Świdnicy narzędzia kamienne świadczą o pojawieniu się na tym obszarze człowieka
już w okresie środkowego paleolitu (300 000 - 40 000 lat p.n.e.). Z paleolitu schyłkowego (14000-8000
l. p.n.e.) pochodzą natomiast znaleziska krzemienne w Grodziszczu. Natomiast w 2005 roku w ścianie wyrobiska
żwirowni w Żarowie znaleziono szczątki kostne mamuta oraz ślad pobytu człowieka z okresu górnego paleolitu.
Na obszarze dzisiejszych okolic Świdnicy na przełomie 7000 i 6000 lat p.n.e. funkcjonowała mezolityczna
kultura chojnicko-pieńkowska. W samej Świdnicy odnalezione zostały zabytki archeologiczne świadczące
o osadnictwie w czasach neolitu (4600-1800 p.n.e.). Rewolucja neolityczna będąca zmianą dotychczasowego
trybu życia, charakteryzująca się przejściem od koczownictwa i zbieractwo-łowiectwa do rolnictwa i hodowli
również zaznaczyła się na późniejszym terenie miasta. W czasie rewolucji neolitycznej Świdnica wraz z
Pogórzem Sudeckim znalazła się w kręgu zainteresowań rolników i hodowców, jednak przybrało ono formę
incydentalną, o czym świadczą luźne znaleziska rolniczych narzędzi. W okresie kultury łużyckiej na obszarze
dzisiejszego Strzegomia powstało grodzisko otoczone wałem drewniano- ziemnym.
Liczną grupę wśród znalezisk stanowią przedmioty z okresów późniejszych - epoki brązu (1800 - 650 p.n.e.)
oraz wczesnej epoki żelaza (okres halsztacki, 650 - 400 p.n.e.). Wówczas osadnictwo przybrało bardziej
zorganizowany charakter, a obszary te należały do kręgu kultury łużyckiej. Dla jej osadników dość istotny
mógł był pobliski ośrodek kultowy na Ślęży. Słynna świdnicka fibula wykonana z brązu, eksponowana obecnie
w Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy, pochodzi z okresu 1000 - 800 p.n.e. Zapinka ma długość 36,5 cm
i składa się z dwóch spiralnych tarcz połączonych ze sobą. Długa spirala umieszczona jest na odwrocie
fibuli.
Przedmiot zoomorficzny - figurka z brązu datowana na 800- 500 p.n.e. wskazuje z kolei na kontakty miejscowej
ludności z przedstawicielami kręgu kultury halsztackiej z obszaru dzisiejszej Austrii. Po okresie kultury
łużyckiej na obszarze ziemi świdnickiej miała miejsce długa pustka osadnicza. I tak z okresu lateńskiego
(400- 0 n.e.) pochodzi tylko jeden zabytek pozyskany ze Świdnicy - fragment naszyjnika z ok. 125 r. p.n.e.
lub początku naszej ery. W okresie wpływów rzymskich (ok. 1 - 375 n.e.) zaznaczyła swoją obecność kultura
przeworska, po której śladem są duże znaleziska monet rzymskich. Dodatkowo wskazują one na kontakty z
cesarstwem. Okres od roku 375 do VI wieku, nazywany czasem wędrówek ludów, jak do tej pory nie zostawił
po sobie żadnego śladu w postaci znalezisk na omawianym terenie.
Kolejny wyróżniony przez archeologów okres w dziejach to wczesne średniowiecze (VI - XIII w.). Badacze
wskazują na brak znalezisk archeologicznych z tego okresu. Występują jednak dwa stanowiska usytuowane
w pobliżu Świdnicy, a datowane na wczesne średniowiecze: Grodziszcze i Nowy Jaworów. Pierwsze z nich,
którego powstanie datowano na podstawie materiału ceramicznego na schyłek IX-X w., utożsamiane jest z
wymienionym w bulli papieskiej z 1155 r. grodem kasztelańskim Gramolin. Drugie - w Nowym Jaworowie -
było grodziskiem usytuowanym na wzniesieniu, otoczonym kolistym nasypem o średnicy ok. 64 m.
Na terenie Świdnicy i okolic odkryto także kilka cmentarzysk ciałopalnych. Na pierwsze natrafiono już
w czasie wojny siedmioletniej, podczas sypania szańców . Kolejne groby (ok. 20) odkryto w czasie budowy
linii kolejowej oraz budowy gazowni w wieku XIX.
Średniowiecze
Nazwa Świdnica wywodzi się od słowiańskiego słowa svida, co znaczy krzew derenia. Świdnica była
zatem miejscem nad rzeką, porośniętym krzewami derenia. We wczesnym średniowieczu obszar ten należał
do plemienia Ślężan, a w wieku X został włączony przez Mieszka I do państwa Polan, stając się integralną
częścią polskiej monarchii piastowskiej. Położenie Świdnicy nad rzeką Bystrzycą sprawiło, że była osadą
o dogodnych warunkach handlowych. Znajdowała się bowiem przy południowym odgałęzieniu dawnej Via Regia
- traktu handlowego prowadzącego z Lipska do Krakowa, a także w sąsiedztwie drogi prowadzącej z Wrocławia
przez Bystrzycę do Czech. Dzięki tym czynnikom miasto rozwijało się szybko i w niedługim czasie przewyższało
znaczeniem sąsiednie osady.
Istotne zmiany polityczne na Śląsku przyniosła śmierć Bolesława III Krzywoustego (1136), kiedy to dzielnica
stała się jednym z odrębnych księstw piastowskich. Pierwszym jego władcą był najstarszy syn zmarłego
- Władysław II, który w wyniku konfliktu z młodszymi braćmi został wygnany w roku 1146. Jego synowie
(Bolesław Wysoki i Mieszko Plątonogi) powrócili na Śląsk w 1163 i podzielili między siebie ojcowską dzielnicę,
dając początek wrocławskiej oraz opolsko-raciborskiej linii Piastów śląskich, a także odrębności dziejów
politycznych Dolnego i Górnego Śląska. Ziemia świdnicka podlegała pierwotnie rządom książąt wrocławskich.
W latach 1201-1238 Dolnym Śląskiem rządził Henryk I Brodaty, następnie jego syn Henryk II Pobożny. W
bitwie pod Legnicą (1241 r.) wojska mongolskie rozgromiły wojska Henryka Pobożnego - naówczas księcia
śląskiego, krakowskiego i wielkopolskiego (w latach 1239-1241), który zginął w bitwie. Pozostawił on
po sobie pięciu małoletnich synów. Regencję sprawowała księżna Anna, wdowa po władcy. W 1242 roku władzę
przejął najstarszy z braci - Bolesław, obdarzony później przydomkiem Rogatka. Był on bezpośrednim przodkiem
książąt świdnicko-jaworskich. W 1244 roku obszar jego panowania obejmował już tylko tzw. Śląsk właściwy.
Jednak stan ten nie utrzymał się długo. O udział we władzy zaczęli zabiegać pozostali bracia, którzy
zyskali poparcie lokalnego możnowładztwa. W 1247 Rogatka został zmuszony dopuścić do współrządów Henryka
III Białego, a rok później dokonał podziału ojcowizny. Bolesław zasiadł na tronie w Legnicy, a Henryk
we Wrocławiu, stolicy księstwa wrocławskiego obejmującego m.in. ziemię świdnicką. Wkrótce kolejny z braci
- Konrad, zarzucił karierę duchowną i zażądał udziału we władzy. Lata 1248- 1251 to dla Śląska okres
wojen domowych. Konrad i Henryk wystąpili wspólnie przeciwko najstarszemu bratu. Ostatecznie Konrad otrzymał
północną część księstwa legnickiego ze stolicą w Głogowie. Mniej więcej w tym okresie, bo w połowie XIII
w., Świdnica wkroczyła na scenę dziejową jako organizm miejski lokowany na prawie niemieckim. Bolesław
Rogatka zmarł w 1278 roku, ale już cztery lata wcześniej przekazał ziemię jaworską najstarszemu synowi
- Henrykowi Grubemu. Objął on gród w Legnicy, a Jawor odstąpił braciom: Bolkowi I (Surowemu) oraz Bernardowi
(Zwinnemu). W 1281 roku dwaj ostatni dokonali między siebie podziału. Bolko pozostał w Jaworze, dla Bernarda
natomiast utworzono osobne księstwo ze stolicą we Lwówku. Po śmierci Bernarda (1286), księstwo lwóweckie
wróciło do rąk Bolka I.
Największe zmiany nastąpiły po roku 1290 i bezpotomnej śmierci księcia wrocławskiego, Henryka IV Prawego
(Probusa). Zgodnie z jego wolą zawartą w testamencie, księstwo wrocławskie miało przypaść Henrykowi Głogowskiemu.
Jednak wrocławscy mieszczanie, przy wsparciu lokalnego rycerstwa, zaoferowali tron Henrykowi V Grubemu
- księciu legnickiemu. Księcia głogowskiego wspierał Przemysł II wielkopolski. Henryka Grubego wspierał
brat Bolko I. W 1290 Henryk oddał Bolkowi południową część wrocławskiego księstwa z miastami Świdnica,
Strzegom, Dzierżoniów, Ząbkowice Śląskie, Ziębice i Strzelin. W tych okolicznościach doszło do ukształtowania
się na dłuższy okres obszernego księstwa świdnicko- jaworskiego pod władzą Bolka I. Prawdopodobnie pod
koniec XIII wieku powstał też świdnicki zamek.
Dokładna data lokacji miejskiej Świdnicy nie jest znana. W kwietniu 1241 hordy mongolskie dotarły na
Śląsk. Po inwazji mongolskiej daje się zauważyć tendencję wzmożonej liczby lokacji na prawie niemieckim.
Jako miasto (civitas) wymieniana była w źródłach od 1267. Z tego roku pochodzi dokument dotyczący
fundacji pierwszego świdnickiego szpitala pw. Św. Michała. Badacze przypuszczają, że inicjatywa lokacyjna
została podjęta już w pierwszym okresie panowania Bolesława II Rogatki. W tym czasie do Świdnicy przybyli
bowiem franciszkanie, typowy zakon miejski: potwierdzenie papieskie z 13 czerwca 1249 roku faktu budowy
kościoła franciszkanów (pierwsza pewna wzmianka o Świdnicy) wskazuje na dokonanie lokacji już przed ich
przybyciem i potwierdza w pewien sposób sukces lokacyjny Świdnicy. W 1250 r. pojawiła się wzmianka o
świdnickim proboszczu Hermanie. Dlatego biorąc pod uwagę powyższe przesłanki oraz w wyniku braku posiadania
odpowiednich dokumentów źródłowych, moment lokacji wyznacza się na lata 40-ste XIII wieku. Drugie ważne
miasto ziemi świdnickiej - Strzegom (w XII wieku istniała już tutaj kasztelania, którą w bulli z 1155
roku wymienia papież Hadrian IV) otrzymało prawa miejskie w 1242 roku. Na początku wieku XIII osadę z
rąk Henryka I Brodatego otrzymali joannici.
Za czasów panowania książąt wrocławskich miasto otrzymało przywileje, które wpłynęły na rozwój Świdnicy
jako istotnego ośrodka handlowego. W 1244 roku książę wrocławski Henryk III miał przyznać Świdnicy prawo
warzenia piwa - tzw. urbarz piwny. W 1278 roku Henryk IV Prawy nadał prawo szrotu - przywilej sprzedaży
wina i piwa w beczkach oraz dostarczania go tym, którzy posiadali prawo sprzedaży detalicznej. W 1285
ten sam władca nadał Świdnicy prawo mili - w promieniu mili od granic miasta formalnie obowiązywał zakaz
osiedlania się rzemieślników, budowy jakichkolwiek karczm oraz sprzedaży sukna przez osoby niebędące
kupcami świdnickimi. Te oraz inne przywileje chroniły rozwój świdnickiego handlu i rzemiosła. Henrykowi
IV Probusowi przypisuje się także rozpoczęcie wznoszenia murów miejskich w 2 połowie XIII w.
Z kolei książę Bolko I rozwijał Świdnicę także jako ważny ośrodek handlowy. W 1291 roku zezwolił na budowę
32 kramów bogatym kramarzom na środkowej części placu rynkowego. Miasto posiadało wówczas Dom Kupiecki.
Bolko I zmarł w 1301 roku. Opiekę nad jego małoletnimi synami - Bernardem, Henrykiem oraz Bolkiem, objął
margrabia brandenburski Herman. Siedem lat później opiekę nad młodszymi braćmi przejął najstarszy Bernard.
Kolejne lata przyniosły podział księstwa pomiędzy braci. Państwo rozpadło się na trzy dzielnice . W 1312
władzę w Jaworze przejął Henryk. W 1322 Bolko (II) otrzymał księstwo ziębickie, pierwotnie wydzielone
z księstwa świdnickiego. Po śmierci Bernarda 6 maja 1326 roku, władza w Świdnicy przeszła w ręce syna
zmarłego księcia - Bolka II Małego (1326-1368), któremu udało się częściowo zjednoczyć księstwo i poszerzyć
jego terytorialny zasięg. Pod koniec swoich rządów był on najpotężniejszym władcą na Śląsku, a ziemie
Księstwa Świdnicko-Jaworskiego rozciągały się od Dzierżoniowa i Niemczy na południe od Wrocławia aż po
Łużyce. Bolko II nie unikał także kroków wrogich Luksemburgom. Poprzez małżeństwo z Agnieszką, córką
księcia austriackiego Leopolda I Habsburga zbliżył się do Habsburgów - rywali domu luksemburskiego. Pozycję
księcia świdnickiego wzmocniło porozumienie zawarte w 1345 roku z Henrykiem jaworskim w sprawie wzajemnego
dziedziczenia swoich księstw. W 1346 roku Henryk zmarł i oba księstwa ponownie stworzyły jeden organizm
pod władzą Bolka II, jedynego dolnośląskiego księcia, który w tamtym momencie nie był zależny od Królestwa
Czeskiego. Aktywność antyluksemburska doprowadziła jednak do najazdu czeskiego na ziemię świdnicko- jaworską.
Zniszczenia które w końcu kwietnia 1345 dotknęły przedmieścia, były znaczne. Jan Luksemburski zniszczył
i złupił, wsie spalił, miasta, umocnienia [uszkodził] i licznych jeńców pojmał, a przez długi czas stał
pod Świdnicą - podaje czeska kronika Benedykta. Utracono wówczas Kamienną Górę, jednak Czechom nie
udało się zdobyć Świdnicy. Księstwo Bolka Małego długo broniło się przed przejściem pod czeską zwierzchność.
W 1353 r. Bolko II zawarł z królem Czech Karolem Luksemburgiem układ sukcesyjny, w którego rezultacie
Księstwo Świdnicko - Jaworskie po śmierci w 1392 r. wdowy po Bolku II - Agnieszki przeszło ostatecznie
pod panowanie czeskie.
Podniesienie Świdnicy do roli stolicy księstwa w 1290 roku wymusiło decyzje o wzmocnieniu miejskich fortyfikacji.
Wzmianki źródłowe dotyczące budowy murów sięgają 1285 roku i ciągną się po rok 1311. Traktują one głównie
o pracach naprawczych. W XIII wieku miasto należało do największych na terenie dzisiejszego Dolnego Śląska.
Liczyło 8- 10 tysięcy mieszkańców (dla porównania Wrocław miał wówczas 13 - 15 tys. mieszkańców i był
prawdopodobnie największym miastem na ziemiach polskich). Na skutek aktywnej polityki Bolka II Świdnickiego,
Świdnica stała się istotnym ośrodkiem nie tylko politycznym, ale i gospodarczym. Za panowania tego władcy
rozbudowano ratusz (1329-36) i położono kamień węgielny (ok. 1330) pod nowy kościół parafialny. Ok. 1300
r. wprowadzono prawo łaski, którego relikty w postaci krzyży pokutnych w dużej liczbie przetrwały na
ziemi świdnickiej do dzisiaj. W rozbudowywanych od początków XIV wieku murach miejskich funkcjonowały
bramy: Dolna, Strzegomska, Witoszowska, Kraszowicka, Piotrowa i Kapturowa. Bolko II Mały uporządkował
też kwestie sądownicze, nadał miastu prawo bicia monety (florenów). Uzyskał również od Kazimierza Wielkiego
przywilej wolnego przejazdu świdnickich kupców na Ruś. Wschód był wówczas ważnym kierunkiem eksportowym.
Z końcem wieku XIII również Strzegom otoczony został murami obronnymi.
W wieku XIV Świdnica była jednym z najzamożniejszych miast śląskich. Posiadała własną mennicę, słynęła
z produkcji cenionego piwa. We Wrocławiu, Brzegu, Oleśnicy, Środzie Śląskiej, Krakowie, Toruniu, a nawet
w Pradze, Budzie, Heidelbergu i … Pizie istniały specjalne "Piwnice Świdnickie". W latach 1380-82
doszło nawet do tzw. "wojny piwnej", w wyniku której po interwencji króla czeskiego piwo świdnickie wywalczyło
sobie miejsce na stołach wszystkich miast śląskich. Prócz piwa miasto słynęło z wyrobu noży, płótna i
sukna. W mieście odbywały się cotygodniowe targi oraz jarmarki. Świdnica była typowym miastem handlowym
z czworobocznym rynkiem. Pośrodku placu rynkowego znalazły miejsce jatki mięsne. Przestrzeń na wschód
od nich w 1 połowie wieku XIV poddana została parcelacji i zabudowie aż do bramy wschodniej. Stronę zachodnią
zabudowywano na mniejszą skalę. Wytworzył się wówczas układ urbanistyczny widoczny do dziś. Liczba kramów
stale wzrastała. Od 1330 roku wzmiankowana była waga miejska. Za czasów Agnieszki - żony Bolka II w mieście
było 16 cechów (w 1471 było ich już 49). Świdnicą rządziła Rada Miejska, składająca się z pięciu rajców
i burmistrza. W 1355 roku Bolko II podwyższył liczbę rajców do sześciu. W 1337 roku rozszerzył prawa
miejskie dla Świebodzic, które w kolejnym wieku otoczone zostały murami.
Po roku 1392 w imieniu króla czeskiego (Wacława, a potem Zygmunta Luksemburskiego) w księstwie świdnicko-jaworskim
rządy sprawował starosta krajowy.
W latach 1380-1410 rozpoczęto wznoszenie późnogotyckiego kościoła św. Piotra i Pawła w Strzegomiu.
Na początku wieku XV w Czechach rozwinął się ruch ludowy o charakterze religijnym, społecznym i narodowym,
nazywany ruchem husyckim. Walki z husytami toczono głównie w Czechach, jednak również Śląsk stał się
jedną z aren konfliktu. W latach 1429-33 księstwo świdnickie wielokrotnie najeżdżały i pustoszyły oddziały
husyckie. W 1429 po odstąpieniu od oblężenia Świdnicy, husyci spalili jej przedmieścia. W dniu 15 V 1433
r. połączone wojska świdnickie i wrocławskie pokonały znaczny oddział husycki między Golą Świdnicką i
Pożarzyskiem.
W połowie XV wieku z kolei wybuchła fala nienawiści wobec Żydów. Na stosie spalono kilkunastu przedstawicieli
gminy żydowskiej, a pozostałych wyznawców religii mojżeszowej wygnano z miasta. Wprowadzono także zakaz
osiedlania się Żydów w Świdnicy "na wieczne czasy".
29 listopada 1452 roku Świdnicy nadano przywilej herbowy. W 1atach 1469-90 ziemia świdnicka należała
przejściowo do monarchii węgierskiej Macieja Korwina, który otoczył ją drugim pierścieniem murów obronnych
(1486).
Okres habsburski (1526 - 1740)
Dnia 8 maja 1526 roku w bitwie pod Mohaczem zginął król Czech i Węgier, Ludwik Jagiellończyk. Na mocy
układu dynastycznego z 1515 roku Królestwo Czech, a wraz z nim cały obszar Śląska przeszedł pod panowanie
habsburskie. Nowi władcy czescy dążyli do ograniczenia autonomii Śląska. Uszczupleniu poddano kompetencje
sejmu krajowego, sejmików, samorządów miejskich. Państwo przejęło kontrolę nad cechami. Zmiana władzy
wiązała się również z zaprowadzeniem nowych porządków w sferze podatkowej. Księstwa świdnickie i jaworskie
- jako księstwa dziedziczne korony - zachowały pewne uprawnienia: miedzy innymi mieszkańcy księstwa świdnickiego
mieli prawo składać hołd cesarzowi na własnej ziemi. Ostatecznie wiek XVI, pomimo politycznych zawirowań,
przyniósł ziemi świdnickiej rozwój gospodarczy. Świdnica słynęła wówczas przede wszystkim z browarnictwa
(działało tu około 200 piwowarów), sukiennictwa oraz wyrobów z metalu.
Wpływy reformacji dotarły do Świdnicy już w latach 20-tych XVI wieku, w postaci silnej sekty anabaptystów.
Większość mieszkańców szybko przeszła na wyznanie ewangelickie, przy czym na rzecz gmin luterskich przejęto
większość kościołów. Jednak szczytowym momentem konfliktu między katolikami a protestantami okazała się
wojna trzydziestoletnia (1618-1648), w wyniku której na długo załamała się koniunktura gospodarcza świdnickiego
ośrodka. Nie odzyskał on już dawnej świetności. Na początku tego konfliktu stany śląskie i książęta śląscy
opowiedzieli się po stronie protestanckiego władcy Czech Fryderyka V. Protestanci śląscy wierzyli, że
wydarzenia rozgrywające się w Czechach nie dotkną ich bezpośrednio. Jednak stało się inaczej: podczas
wojny Świdnica była trzykrotnie oblegana. Już w lipcu 1618 zarządzono zbrojenia na Śląsku. Jeszcze na
początku wojny Świdnica nie odczuła odpływu zamożności czy innych dotkliwych skutków. Gdy jednak klęska
wojsk czeskich w bitwie z armią habsburską pod Białą Górą zmusiła Fryderyka V do opuszczenia Czech, konflikt
zbrojny zaczął się przesuwać w stronę śląskich granic. W marcu 1621 roku śląski zwolennik Fryderyka,
margrabia Johann Georg z Karniowa zamieszkał wraz z oficerami w Świdnicy. Zwerbowano niewielki oddział
piechoty. Kilka miesięcy później wraz z całą armią przyjechał pułkownik von
Schlieben. Ich relacje z
radą miejską nie układały się najlepiej. Dodatkowo żołnierze posługiwali się pieniędzmi o niskiej zawartości
srebra, co w efekcie prowadziło do inflacji. Do końca 1622 r. nastąpiła pacyfikacja Śląska przez żołnierzy
cesarskich, a Johann Georg musiał rozpuścić wojska stanów śląskich i ujść z kraju. W pozostałych latach
na terenie Księstwa świdnicko-jaworskiego wielokrotnie kwaterowano cesarskich żołnierzy i wodzów. Księstwo
było zobowiązane utrzymać wojsko i je wyposażyć. Rabunki i gwałty były na porządku dziennym. W 1626 roku
dwie noce w Świdnicy spędził cesarski dowódca naczelny, Albrecht von
Wallenstein, który okoliczne wsie
obsadził swoją 30 tysięczną armią. Dotkliwy okazał się także rok 1633, kiedy to pożar strawił 850 domów,
a epidemia przyniosła śmierć tysiącom osób. Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju westfalskiego (1648),
po którym oblegający odstąpili od miasta. W roku zakończenia wojny liczba mieszkańców miasta wynosiła
zaledwie 200 osób i była najniższa w jego historii. Z 1300 domów, istniejących przed wybuchem wojny,
ocalało tylko 118, splądrowanych i poniszczonych.
Na mocy pokoju westfalskiego (1648) niektóre księstwa śląskie: legnickie, brzeskie, wołowskie, ziębickie,
oleśnickie oraz miasto Wrocław otrzymały wolność religijną. Nie dotyczyła ona jednak mieszkańców tzw.
księstw dziedzicznych: świdnicko-jaworskiego oraz głogowskiego. Wydany w 1653 edykt redukcyjny odbierał
luteranom wszystkie kościoły i zabraniał wznoszenia nowych. Na mocy postanowień pokoju westfalskiego
wyjątek uczyniono dla trzech zborów (tzw. kościołów pokoju) w stolicach tych ziem: Głogowie, Jaworze
oraz Świdnicy. Miały one powstać na koszt ewangelików, w ciągu jednego roku (co z konieczności miało
oznaczać pospieszną i skromną budowę), poza murami miast i mogły być wybudowane jedynie ze środków nietrwałych.
Nie zezwolono również na wzniesienie wież kościelnych, szkół ewangelickich oraz umieszczenie dzwonów.
Zezwolenie na wybudowanie kościoła świdniccy i jaworscy ewangelicy otrzymali dopiero w 1652 r. Świdnicki
Kościół Pokoju został wybudowany w latach 1656-1657.
Liczba mieszkańców niektórych ziem Księstwa Świdnicko-Jaworskiego na skutek wojny zmniejszyła się o ponad
2/3, a 70 % zabudowy Świdnicy uległo zniszczeniu. Niektóre wsie ziemi świdnickiej zniknęły z powierzchni
ziemi - w okręgu świdnickim na 77 wsi 35 zostało w trakcie wojny całkowicie lub częściowo zniszczonych.
Członkowie cechu złotników wyginęli. W 1680 pozostało w otoczeniu miasta zaledwie trzech młynarzy. Także
produkcja piwa i jego eksport uległy spowolnieniu. Kolejne wojny następnego wieku tylko pogłębiły regres.
Pod panowaniem pruskim
Trudną sytuację monarchii habsburskiej, jaka miała miejsce po śmierci cesarza Karola VI wykorzystał król
pruski Fryderyk II. 6 grudnia 1740 wojska pruskie pod dowództwem króla wkroczyły na Śląsk. W pierwszym
dniu Nowego Roku Świdnica została zajęta przez Prusaków. Nowy władca Śląska 25 listopada 1741 r. wydał
dekret, na mocy którego utworzył na Śląsku powiaty, tym samym kończąc istnienie księstwa świdnicko -
jaworskiego.
Okręg świdnicki stał się jednym z terenów, na których toczyły się wojny śląskie. Do jednej z najważniejszych
starć drugiej wojny śląskiej (1744- 45) zaliczyć można bitwę rozegraną pod Dobromierzem w dniu 4 czerwca
1745, w której oddziały pruskie rozbiły armię austriacką.
Dla zabezpieczenia cennej zdobyczy Śląska, Prusacy szybko przystąpili do wznoszenia nowożytnych fortyfikacji.
Rozpoczęto miedzy innymi budowę twierdzy świdnickiej, według projektu generała Corneliusa de
Walrave.
Główne prace były prowadzone w latach 1747- 1754. Przebudowano dotychczasowe fortyfikacje i stworzono
nową zewnętrzną linię umocnień składającą się m.in. z pięciu fortów i czterech redut. W wyniku wzniesienia
twierdzy rozwój miasta zatrzymany został na ponad 100 lat z powodu ograniczeń w rozwoju gospodarczym.
Kolejna wojna, tzw. siedmioletnia, wybuchła w 1756 roku. Do jej zakończenia w 1763 roku Świdnica była
oblegana czterokrotnie, w tym dwukrotnie zdobyta: raz przez wojska austriackie i raz przez pruskie. W
listopadzie 1757 roku na miasto spadło ok. 16 tysięcy armatnich kul. Wieża ratuszowa i 600 budynków mieszkalnych
zostało zniszczonych. W nocy z 30 września na 1 października 1761 Austriacy zdobyli twierdzę. Prawie
rok później pod Burkatowem i Lutomią 21 lipca 1762 po zwycięskiej batalii Fryderyk II zdobył Świdnicę.
Podczas walk doszło do "wojny minerskiej": polegała ona na kopaniu podziemnych chodników i zakładaniu
w nich ładunków wybuchowych. Detonując ładunki niszczono fortyfikacje. W czasie wojny siedmioletnie Fryderyk
II wraz z wojskami stacjonował m.in. w oszańcowanym obozie na obszarze dzisiejszej Jaworzyny Śląskiej,
co w roku 1843 roku zaowocowało nadaniem (wówczas jeszcze osadzie, a nie miastu), niemieckiej nazwy Königszelt-
"Królewski Namiot".
Do wiosny 1760 r. Austriacy nie podejmowali nowych operacji ofensywnych na Śląsku. Kiedy jednak wznowili
działania zbrojne, udało im się stosunkowo łatwo opanować prawie cały kraj. Jesienią 1760 r. w rękach
pruskich pozostało tylko kilka twierdz, w tym Świdnica. Zimę 1760-1761 r. szereg oddziałów austriackich
i rosyjskich spędziło na Śląsku. Latem 1761 r. Fryderyk II podjął próbę obrony Śląska w oparciu o Świdnicę.
W połowie sierpnia zgromadził w umocnionym obozie pod Bolesławicami silną armię. Jednym z kluczowych
elementów umocnień była cytadela pod Wierzbną. Wojska autriacko-rosyjskie skoncentrowały się pod Strzegomiem.
Do bitwy nie doszło, gdyż obawiając się o jej wynik król pruski zwinął 26 września obóz i wycofał się
ze Śląska. Wykorzystał to dowódca austriacki gen. Ernst Gedeon Laudon- wysłał 15 000 żołnierzy, którzy
w nocy z 30 września na 1 października zdobyli Świdnicę szturmem z marszu. Wycofanie się zimą 1762 r.
Rosji z wojny i czasowe przejście jej na stronę Prus, zmieniło układ sił. Latem Fryderyk II rozpoczął
działania zmierzające do wyparcia Austriaków ze Śląska. I znów dowódca armii - tym razem austriackiej
- postanowił odeprzeć atak w oparciu o twierdzę świdnicką. Pod koniec czerwca rozlokował on swoje wojska
na umocnionych pozycjach pomiędzy Górą Byczyńską a Sobótką. Jednak na wieść o marszu spod Wrocławia silnej
armii prusko-rosyjskiej, Austriacy wycofali się ostatecznie za Świdnicę w okolice Świebodzic i Wałbrzycha.
Tam w dniach 20-21 VIII 1762 doszło do bitwy pod Burkatowem i Lutomią. Pokonani Austriacy wycofali się
w kierunku Kłodzka, a Prusacy po kilkutygodniowym oblężeniu zmusili 9 października do kapitulacji załogę
austriacką broniącą Świdnicy.
W XVIII wieku w wielu miejscach Europy zaczęły powstawać loże masońskie. W Świdnicy funkcjonowały loża
Herkules i Loża Prawdziwej Zgody.
Wojska Napoleona zdobyły miasto 16 lutego 1807 roku i okupowały je niemal do końca 1808 roku - przez
20 miesięcy, a i potem nie opuściły go całkowicie. Na mieszkańców okolicznych terenów nałożona została
kontrybucja pieniężna oraz obowiązek dostaw żywności dla załogi świdnickiej. Zajęcie miasta przez wojska
napoleońskie przyniosło także likwidację fortyfikacji - nie zostały one jednak usunięte całkowicie. Po
klęsce Wielkiej Armii w Rosji w 1812 r. wojska rosyjskie wkroczyły na początku 1813 r. na Śląsk. Zawarto
wówczas sojusz pomiędzy Prusami i Rosją. W dniach od 1 do 6 VI 1813 r. w Grodziszczu koło Świdnicy znajdowała
się główna kwatera cara Aleksandra I, wielkiego księcia Konstantego oraz króla Prus Fryderyka Wilhelma
III. Nad rzeką Piławą założono warowny obóz sojuszniczych wojsk.
Już pod koniec wieku XVIII na terenie Świdnicy oraz okolic powstały pierwsze manufaktury (papiernia,
folusze, młyn prochowy). Na początku XIX w. w mieście produkowano m.in. skórzane i wełniane rękawiczki,
pończochy, krochmal, mydło, świeczniki, puder do włosów, pierniki oraz tabakę. Jeszcze przed ostatecznym
rozebraniem murów oświetlenie olejne zastąpiono gazowym. Jednak dopiero skasowanie twierdzy w 1866 r.
wpłynęło znacząco na rozwój przemysłu. Podjęte zostały kroki odradzające życie gospodarczo - kulturalne.
Założono Miejską Kasę Oszczędności (1819), wybudowano teatr (1822), założona została wytwórnia organów
K.G. Schlaga (1834) oraz tkalnia mechaniczna Rosenthala (1840). W Świebodzicach Eduard Gustav Becker
założył zakład zegarmistrzowski, z którego w 1863 powstała duża fabryka.
Pruska sekularyzacja doprowadziła w Świdnicy do likwidacji zgromadzeń zakonnych (z wyjątkiem urszulanek).
Kościoły zakonne i klasztory rozebrano lub zaadaptowano na garnizony i szpital. Reforma administracyjna
z 1816 roku włączyła Świdnicę wraz z powiatem w rejencję dzierżoniowską, a w 1820 - we wrocławską. W
1843 roku w Jaworzynie Śląskiej (wówczas Königszelt) powstała stacja linii kolejowej Wrocław - Jaworzyna
Śląska- Świebodzice. Jaworzyna Śl. była wówczas osadą kolejową rozbudowywaną wokół stacji - w 1868 została
wyodrębniona z sąsiedniej wsi. Gdy wspomnianą linię kolejową doprowadzono szybko do Świdnicy (od 21 lipca
1844) przez Jaworzynę Śląską miasto uzyskało połączenie kolejowe ze Świebodzicami i Wrocławiem. W 1855
otwarta została kolejna linia: do Dzierżoniowa, w 1898 bezpośrednie połączenie z Wrocławiem, a w 1904
z Jedliną Zdrój. Po 1856 (budowa linii kolejowej do Legnicy) jaworzyńska stacja obsługiwała cztery kierunki.
Konieczną stała się budowa wielofunkcyjnego dworca oraz parowozowni z warsztatami (lata 80 i 90- te XIX).
Rozwój linii kolejowej miał także znaczenie dla Żarowa. W trakcie pozyskiwania żwiru dla nasypów odkryto
tu złoża glinu i węgla brunatnego. Ich intensywna eksploatacja w II połowie XIX wieku przyczyniła się
do rozkwitu miasta, charakteryzującego się intensywną produkcją przetwórczą i przemysłową.
W Świdnicy powołano Izbę Handlową, przemianowaną później na Izbę Przemysłu i Handlu. Od połowy XIX wieku
zaczęto wznosić nowe budynki szkolne.
Wiosna Ludów zaznaczyła się także w Świdnicy: krwawo stłumiona demonstracja na Rynku w dniu 31 lipca
1848 przyniosła śmierć 11 osobom, kilka innych zostało rannych. Wiek XIX nie oszczędził mieszkańcom także
epidemii i zarazy. Niektóre dane wskazują, że tyko w 1866 w samej Świdnicy na cholerę zmarło 1100 osób.
W 1852 roku przeprowadzono szeroko zakrojone prace renowacyjne Kościoła Pokoju. Pół wieku później podjęto
także naprawy wielu elementów konstrukcyjnych oraz dokonano restauracji malowideł.
Kolejny konflikt zbrojny wybuchł w 1866 roku pomiędzy Austrią a Prusami. Forty świdnickie postawiono
wówczas w stan gotowości. Po tej krótkiej militaryzacji fortów, po wojnie - 4 października 1866 roku
rozporządzeniem rządu pruskiego Świdnica przestała być twierdzą i została ogłoszona "miastem otwartym",
a fortyfikacje zaczęto sukcesywnie wysadzać lub rozbierać. Wojna Prus z Francją w roku 1870 wiązała się
z przygotowaniem w Świdnicy i okolicach lazaretów i miejsc opieki dla rannych, z których skorzystało
m.in. wielu jeńców francuskich. Niestety pomiędzy rannymi doszło do wybuchu epidemii tyfusu plamistego,
która dotknęła także mieszkańców.
Duży wkład w adaptację Świdnicy do nowej roli po okresie konfliktów zbrojnych wniósł burmistrz Świdnicy
- G.L. Gluserecht. Dzięki jego inicjatywie w mieście powstawały nowe obiekty infrastruktury komunikacyjnej
oraz mieszkalnej. W 1899 Świdnica stała się powiatem miejskim. W 1907 uruchomiono tu elektrownię.
Wiek XIX był też okresem dynamicznego rozwoju Strzegomia, w tym jego szybkiego uprzemysłowienia. Ze względu
na bliskość kamieniołomów rozwijał się tu zwłaszcza przemysł kamieniarski. Do miasta doprowadzona została
linia kolejowa, która połączyła je z Jaworzyną Śląską i Legnicą.
Okres I i II wojny światowej oraz współczesność
Z powodu I wojny światowej rozwój miasta po raz kolejny został zatrzymany. Pomimo utrudnień udało się
jednak ukończyć modernizację teatru oraz budowę hali sportowej. W okresie pierwszej wojny światowej w
Świdnicy zorganizowano obóz jeniecki dla oficerów angielskich. Znajdował się on w budynkach Zakładu Poprawczego
i Schroniska dla Nieletnich przy dzisiejszej ul. Sprzymierzeńców. Ostatecznie znalazło się w nim ok.
1000 jeńców. W czasie wojny pogorszyło się zaopatrzenie w artykuły żywnościowe, wprowadzono nawet kartki.
Dochodziło do demonstracji głodowych. Po zakończeniu wojny i upadku monarchii w Niemczech, uchwałą sejmu
pruskiego z października 1919 roku podzielono Śląsk na dwie prowincje - dolnośląską ze stolicą we Wrocławiu
oraz górnośląską ze stolicą w Opolu. W marcu 1938 obie prowincje ponownie scalono, w 1940 przywrócono
ponownie podział - z tym, że stolicą Górnego Śląska zostały Katowice. W 1932 roku dokonano także zmian
w podziale administracyjnym. Od powiatu świdnickiego odłączono jego wschodni obszar z Sobótką i Masywem
Ślęży, dołączono z kolei część dotychczasowego powiatu strzegomskiego z samym Strzegomiem i część powiatu
średzkiego. Po zakończeniu I wojny światowej w Świdnicy stacjonował także sztab i batalion ćwiczebny
17 pruskiego pułku piechoty oraz oddział 3. pułku artylerii. Kryzys gospodarczy, który pojawił się po
I wojnie światowej spowodował wzrost znaczenia partii hitlerowskiej - w wyborach do Reichstagu we wrześniu
1930 roku zdobyła ona w Schweidnitz największą liczbę głosów - 26,8%. Po tym, jak w styczniu 1933 Hitler
został kanclerzem Niemiec, w marcu 1933, w kolejnych wyborach do Reichstagu NSDAP w Świdnicy uzyskała
już prawie 45% głosów. Wiele rejonów Rzeszy dotkniętych było kryzysem gospodarczym. Także wiele świdnickich
zakładów upadło. Zamknięte zostały między innymi Zakłady Terakoty, Majoliki i Fajansu Krausego. Wśród
dobrze prosperujących ośrodków znalazła się w tamtym czasie filia firmy Hermanna Arona (wyroby elektroniczne).
W 1935 zakłady te, jako mienie pożydowskie, zostały sprzedane firmie
Siemens-Schuckert. Inne znaczące
firmy, które wówczas dobrze się rozwijały to Spółka Akcyjna dla Przemysłu Lnianego i Bawełnianego w Świdnicy
i Fabryka Maszyn Frambl & Freundenberg. Wśród dużych firm handlowych na uwagę zasługuje ta należąca
do żydowskiej rodziny Goldmannów, także odebrana właścicielom.
Do 1936 r. zelektryfikowano w Świdnicy 80% domów, a długość sieci gazowej wzrosła z 10 (w 1863) do blisko
40 km. W mieście funkcjonował Teatr Miejski, który w okresie hitlerowskim oferował niemal wyłącznie sztuki
propagandowe. Działały także dwie sale kinowe oraz muzea - miejskie i Muzeum Richthofenów w domu rodzinnym
Czerwonego Barona i jego brata Lothara. W przededniu II wojny światowej (1939) Świdnica liczyła 39.100
osób.
Działania remilitaryzacyjne na terenie Świdnicy rozpoczęto już w 1934, kiedy to w budynku dawnego gimnazjum
ewangelickiego przy ul. Franciszkańskiej utworzona została Komendantura Wojskowa. Wybudowano też nowe
koszary wojskowe. Przy obecnej ul. 1 Maja wzniesiono siedzibę dowództwa okręgu Wehrmachtu. Świdnickie
lotnisko sportowe zaczęło także spełniać funkcję wojskowe. Podziemia dawnych twierdz przerabiano na schrony,
rozpoczęto budowę szpitala wojskowego.
Niemiecka "noc kryształowa" (9/10 listopada 1938) miała miejsce także w Świdnicy - spalono synagogę,
wielu Żydów aresztowano.
W 1943 r. przeniesiono do Świdnicy z Berlina produkcję śmigłowca Flettner Fl 282
"Kolibri". Na terenie
pobliskiej Rogoźnicy utworzony został obóz koncentracyjny Groß Rosen. W Świdnicy istniała filia
tego obozu - tzw. Komando Schweidnitz.
Od 1940 w Krzyżowej działała grupa cywilnej niemieckiej organizacji antynazistowskiej- Kreisauer Kreis.
Po rozbiciu tej grupy przez Gestapo jej założyciel, Helmut James von Moltke, potomek znanej, zasłużonej
pruskiej rodziny generalskiej, oraz szereg członków, zostali straceni (sam Moltke w styczniu 1943 roku
w Berlinie).
Podczas ostatniej wojny Świdnica niewiele ucierpiała. Do zimy 1945 miasto nie było zagrożone bezpośrednimi
działaniami militarnymi czy bombardowaniami. Dopiero ofensywa Armii Radzieckiej zmieniła tę sytuację.
W dniu 11 II 1945 r. lotnictwo radzieckie przeprowadziło pierwszy groźny nalot na Świdnicę. Zniszczeniu
uległo kilka budynków. W następnym okresie doszło do dalszych bombardowań. 12 II zarządzono przymusową
ewakuację większości mieszkańców. Wycofujący się w roku 1945 hitlerowcy oraz żołnierze radzieccy zniszczyli
i rozgrabili ok. 50% zakładów przemysłowych. Nie udało się im jednak zrujnować miasta. Świdnica została
zajęta przez Armię Czerwoną dopiero 8 maja 1945 r. Inaczej rzecz miała się ze Strzegomiem. W ostatnim
okresie II wojny światowej przez miasto przebiegała linia frontu. W 1945 roku 60 - 70% śródmiejskiej
zabudowy uległo zniszczeniu. Pożary dopełniły całości. Przestał wówczas istnieć między innymi kompleks
liczącego blisko sześć wieków klasztoru benedyktynek
Dnia 17 maja 1945 r. przybyła do miasta 30 osobowa polska grupa operacyjna. Zaczęto organizować akcję
przesiedleńczą, inwentaryzowano i zabezpieczano majątek. Uruchamiano zakłady przemysłowe, organizowano
życie kulturalne i otwierano szkoły. W okresie powojennym znacznie rozbudowano przemysł świdnicki, wybudowano
nowe osiedla przemysłowe, placówki służby zdrowia, uruchomiono komunikację miejską. Po sześciu wiekach
rządów (luksemburskich, habsburskich, pruskich) miasto i powiat powróciły w granice państwa polskiego.
W lipcu 1945 r. rozpoczęto wydawanie tygodnika polskiego "Wiadomości Świdnickie". Zaczął działać polski
teatr, początkowo amatorski, a w latach 1947 - 1952 zawodowy. Na mocy postanowień konferencji poczdamskiej
z sierpnia 1945 r., świdnickich Niemców wysiedlono do roku 1946. Po roku 1945 w Świdnicy zlokalizowano
ważne zgrupowanie wojsk sowieckich, przy czym przez pewien okres czasu funkcjonowało tu nawet Dowództwo
tzw. Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej, stacjonujących w Polsce. Przyniosło to po części faktyczny
podział miasta na dzielnice "polskie" i swego rodzaju "getta" rosyjskie, ich mieszkańców obsługiwał m.in.
własny pociąg (przez Wrocław do Moskwy), zdarzały się liczne, lecz szybko wyciszane konflikty.
Od 1949 roku realizowany był w gospodarce plan 6-letni. W jego ramach rozbudowano także Fabrykę Wagonów
w Świdnicy. Z czasem coraz bardziej rosły normy produkcyjne, co paradoksalnie wiązało się ze spadkiem
płac wielu zatrudnionych. Wśród załóg często rosło niezadowolenie. Na skutek decyzji władz komunistycznych
nie tylko nie dokonywano renowacji zniszczonych budynków architektonicznych, ale dochodziło także do
dewastacji niektórych kamienic w ramach akcji tak zwanego "odzysku" cegły. W Świdnicy na skutek rozbiórki
"na cegłę" doszło do zawalenia wieży ratuszowej na sąsiedni budynek. Trudności zaopatrzeniowe oraz spadek
realnych dochodów w roku 1976 wywołał fale strajków- m.in. w Świebodzicach, Świdnicy. W 1954 roku prawa
miejskie uzyskała. Jaworzyna Śląska, nadal ważny węzeł kolejowy.
Po II wojnie światowej liczba wiernych ewangelickich zgromadzonych wokół Kościoła Pokoju w Świdnicy uległa
zmniejszeniu, a co za tym idzie parafianie nie byli w stanie pokryć kosztów utrzymania tej cennej świątyni,
która wymagała poważanych remontów. Finansowo pomogła wówczas Fundacja im. Gustawa Adolfa. Ekspertyzy
roku 1988 wykonane przez Niemieckie Centrum Rzemiosła i Ochrony Zabytków w Fuldzie wskazały jednak na
katastrofalny stan obiektu. W trzy lata później podjęto konkretne kroki, w wyniku których odnośne ministerstwa
rządu niemieckiego, fundacje niemieckie i niemiecko-polskie zorganizowały środki pieniężne na działania
w sferze badawczej, konserwatorskiej oraz restauratorskiej. Lata 1993-1996 były przede wszystkim okresem
badań (klimatycznych wnętrza, geologicznych i hydrologicznych) oraz próbą restauracji i konserwacji elementów
wyposażenia. W dalszych latach dokonywano częściowej lub całkowitej wymiany zniszczonych elementów konstrukcji,
wzmocnień oraz impregnacji.
W okresie 1945-1989 funkcjonowały w Świdnicy duże zakłady produkcyjne, m.in.: Fabryka Wagonów "Świdnica",
Zakłady wytwórcze Aparatury Precyzyjnej "MERA-PAFAL", Zakłady Elektroniki Motoryzacyjnej, Świdnicka Fabryka
Urządzeń przemysłowych, Dolnośląskie Zakłady Białoskórniczo-Rękawiczane "Renifer", Dolnośląskie Zakłady
Magnetyzowe, Dolnośląskie Fabryki Mebli oraz Świdnickie Zakłady Artykułów Technicznych. W roku 1973 w
przemyśle w mieście zatrudnionych było 16.523 osób, spośród ogólnej liczby zatrudnionych około 30.000
osób. W latach 70-tych XX wieku liczba mieszkańców Świdnicy osiągnęła 50 tysięcy. Brak działań mających
na celu remonty starych kamienic, spowodował, że substancja mieszkaniowa nie była wystarczająca. W 1973
roku na terenie miasta powstała Fabryka Domów, zaopatrująca rynek w półfabrykaty do budowy obiektów z
wielkiej płyty. Następował rozwój budownictwa wielorodzinnego. Nowe budynki mieszkalne powstawały początkowo
w części zachodniej, a następnie była rozwijana w kierunku północno- zachodnim. Nowe obiekty wchodziły
w skład planu budowy Osiedla Młodych, które kończono wznosić w latach 80- tych. Utworzona została Spółdzielnia
Mieszkaniowa. Inne przedsięwzięcie tego typy to wznoszenie Osiedla Zawiszów. Wraz z wejściem w życie
nowego podziału kraju na 49 województw (1975 r.) obszar zlikwidowanego powiatu świdnickiego wszedł w
skład nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego. Świdnica stała się drugim pod względem liczby mieszkańców
miastem województwa, a także drugim najważniejszym ośrodkiem jego administracji - zlokalizowano tu szereg
jego urzędów. Swoją siedzibę w Świdnicy miał m.in. Sąd Wojewódzki, a także Urząd Rejonowy dla gmin: Dobromierz,
Jaworzyna Śląska, Marcinowice, Strzegom, Świdnica i Żarów oraz miast Świdnica i Świebodzice. Nastąpił
wówczas znaczny wzrost substancji mieszkaniowej. Nowe inicjatywy budownicze zagospodarowywały głównie
peryferia miasta. Także stan wielu kamienic uległ poprawie, dając tym samym lokale do zamieszkania.
Rok 1989 przyniósł pierwsze wolne wybory. W tym samym roku w świdnickim Kościele Pokoju o pokój i pojednanie
w drodze do słynnego spotkania w Krzyżowej modlili się premier Tadeusz Mazowiecki oraz Kanclerz Federalny
Niemiec Helmut Kohl.
Ze zmianami politycznymi nadszedł nowy ustrój gospodarczy, który sprawił, że duże zakłady przemysłowe
traciły rynki zbytu i miały miejsce masowe zwolnienia. Także w Świdnicy po 1990 roku większość z wymienionych
zakładów upadła.
W wyniku reformy administracyjnej Polski w 1975 r. Świdnica przestała był stolicą powiatu. Świdnica ponownie
stała się stolicą powiatu 1 stycznia 1999 r. Ważnym wydarzeniem było opuszczenie miasta w 1991 r. przez
żołnierzy sowieckich.
Ważne wydarzenie nobilitujące sam Kościół Pokoju, jak i cały mikroregion świdnicki miało miejsce w roku
2001 (kiedy to zakończono też remont konstrukcji kościoła). 13 grudnia tego roku na posiedzeniu w Finlandii
wpisano siedemnastowieczną świątynię świdnicką wraz z kościołem w Jaworze na Listę Światowego Dziedzictwa
Zabytków Kultury UNESCO. W 2004 roku z części Archidiecezji Wrocławskiej i Diecezji Legnickiej utworzono
nową Diecezję Świdnicką z siedzibą biskupią i katedrą w Świdnicy. Aktualnie w skład powiatu świdnickiego
wchodzi 8 gmin: miasto Świdnica - stolica powiatu, gmina miejska Świebodzice, trzy gminy miejsko-wiejskie:
Jaworzyna Śląska, Strzegom i Żarów oraz trzy gminy wiejskie: Dobromierz, Marcinowice i Świdnica. Na terenie
powiatu świdnickiego obecnie usytuowana jest podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (Gmina
Żarów, Świdnica, Strzegom), która, zapewniając odpowiednią infrastrukturę komunikacyjną i techniczną
oraz wykwalifikowane kadry, przyciąga zagranicznych inwestorów.
Wykorzystana Literatura:
Chanas R., Czerwiński J., Dolny Śląsk. Przewodnik, Warszawa 1977.
Czapliński M. (red.), Historia Śląska, Wrocław 2002.
Goliński M., Wokół socjotopografii późnośredniowiecznej Świdnicy, Wrocław 2000.
Korta W., Historia Śląska do 1763 roku, Warszawa 2003.
Korta W., Świdnica. Zarys monografii miasta, Wrocław1995.
Matwijowski K. (red.) Świebodzice. Zarys monografii miasta, Wrocław 2001.
Wrzesiński W. (red.), Dolny Śląsk. Monografia historyczna, Wrocław 2006.
Materiały z "Encyklopedii Świdnicy":
www.um.swidnica.pl/pages/strony-um/encyklopedia-swidnicy.php
Portal Muzeum Dawnego Kupiectwa: artykuły do dziejów Świdnicy i okolic:
www.muzeum-kupiectwa.pl/index.php?page=teksty-2
Żarowska Izba Historyczna:
http://www.izba.centrum.zarow.pl
|
