|
Michał Suszczewicz
Turystyka militarna
Przez kilka wieków Głogów był miastem-twierdzą. Pozostałości po dawnych fortyfikacjach miasta są widoczne
i dobrze czytelne w krajobrazie miejskim. Miłośnicy militariów mogą tu napotkać wiele przykładów sztuki
fortecznej od średniowiecza po wiek XX. Najstarszym obiektem, który można zobaczyć w Głogowie są mury
miejskie, które przed wiekami oplatały całe średniowieczne miasto. Z XIII wieku pochodzi wieża głodowa
znajdująca się obecnie na dziedzińcu Zamku Książąt Głogowskich. Niestety większość z zabytkowych murów
miejskich została rozebrana w XIX wieku w ramach rozbudowy miasta.
Obiektami związanymi bezpośrednio dziejami głogowskiej twierdzy są pozostałości XVII-wiecznych bastionów
znajdujące się przy gmachu sądu. Fortyfikacje te wzniesiono w okresie wojny 30-letniej. To właśnie przez
nie rozwój przestrzenny miasta został zatrzymany na ponad 200 lat. Również od tego momentu większą rolę
odgrywały
w mieście funkcje wojskowe, ponieważ ulokowano tutaj stały garnizon wojskowy. Przez 100 lat poza obrębem
fortyfikacji można było uczęszczać do Kościoła Pokoju, wybudowanego tutaj na mocy postanowień pokoju
westfalskiego.
Kolejny etap rozbudowy twierdzy wiązał się z budową odrębnych fortów. Wokół miasta znów wybudowano szereg
nowych budowli o funkcjach artyleryjskich. Wśród nich były między innymi forty: Gwiazda, Luneta czy wieża
artyleryjska, znajdująca się na Ostrowie Tumskim. Te wszystkie obiekty miały za zadanie wzmocnić obronę
miasta przed atakami nieprzyjaciela. Przeszły one modernizację w czasie I i II wojny światowej. Jednak
wykorzystano je tylko w 1945 roku, w ramach obrony "Festung Glogau". Mimo wielu zniszczeń dokonanych
przez działania wojenne, jak i późniejszych będących dziełem wojskowych użytkowników w okresie powojennym,
wiele obiektów jest nadal dobrze zachowanych.
Obiekty forteczne na terenie miasta tylko sporadycznie udostępnia się turystom. Tegoroczne "Lato z twierdzą
w Głogowie" jest przykładem imprezy, która aktywnie promuje militarne dziedzictwo miasta i poszerza wśród
odwiedzających wiedzę o najważniejszych obiektach znajdujących się na militarnej mapie Głogowa. Jednak
liczne obiekty pozostają nadal niezabezpieczonych, przez co niebezpieczne dla zwiedzających. Właśnie
z racji niebezpieczeństw czyhających na nieuważnych turystów zaleca się zwiedzanie tych obiektów z kwalifikowanym
przewodnikiem.
Turystyka miejska
Śródmieście Głogowa przez kilka powojennych dziesięcioleci było wielkim zbiorowiskiem ruin i gruzów.
Obecnie jest to jedna z "najmłodszych starówek" odbudowanych w naszym kraju. Daje to turyście możliwość
zwiedzenia miasta, które niejako "buduje się od nowa". Obserwując wykopywanie fundamentów i odkrywanie
dawnych piwnic oraz ścian działowych kamienic oraz adaptację częściowo tylko zachowanych budynków, można
otrzymać przegląd procesów rewitalizacyjnych, kształtujących na nowo tę część Głogowa. Oprócz budowanych
obecnie kamienic można na głogowskiej starówce zwiedzić kościół pw. Bożego Ciała oraz Ratusz. W ruinie
nadal pozostaje kościół pw. św. Mikołaja., jednak w przyszłości planuje się jego odbudowę i adaptację.
Podobnie ma się rzecz z ruiną teatru miejskiego, znajdującą się przy Rynku. Warto również odwiedzić Kolegiatę
i Zamek Książąt Głogowskich, które - obecnie nieco oddalone od ścisłego Starego Miasta - są historycznie
związane z biegiem dziejów Głogowa. Pozostałe części miasta to współczesne blokowiska, które są typowym
przykładem budownictwa mieszkaniowego lat 70-tych i 80-tych XX wieku.
Turystyka biograficzna
Głogów był miejscem urodzenia i zamieszkania wielu znanych osób. Począwszy od średniowiecza był także
stolicą księstwa głogowskiego, które przez kilka wieków istnienia mogło się poszczycić kilkoma wybitnymi
władcami lub administratorami, jak ostatni śląski "zbieracz ziem polskich" - Henryk Głogowski czy Jagiellończyk
- Zygmunt (Stary). Miasto było także miejscem spotkań królewskich. Dzięki jego położeniu przy brodzie
odrzańskim zatrzymywało się tutaj wielu znakomitych osobistości. Przybywali do Głogowa królowie polscy,
czescy, cesarze rzymsko-niemieccy i niemieccy, kilkukrotnie pojawiał się tu także Napoleon Bonaparte.
Ponadto Głogów może się szczycić wieloma znanymi osobistościami mieszkającymi tu dawniej. Wśród nich
są między innymi Andreas Gryphius, dramatopisarz śląski i patron miejskiego teatru w Głogowie oraz Kasper
Eylan - twórca śląskiego drukarstwa.
W okresie powojennym, mimo dużych zniszczeń i początkowo znacznie mniejszej niż przed wojną gęstości
zaludnienia, pojawiali się tu również znani Polacy. Jednym z nich był Edward Stachura, który w pobliskiej
Kotli i Grochowicach pracował przy wyrębie drzew. Ten okres w jego życiu opisał w swoim dziele - "Siekierezadzie".
Obecnie corocznie odbywają się imprezy na cześć Stachury, zwane
Stachuriadami.
Turystyka muzealna
W powiecie głogowskim znajduje się tylko jedno muzeum: Archeologiczno-Historyczne. Jednak ze względu
na jego aktywność na polu wystawienniczym oraz działalności kulturalnej jest ono na pewno warte odwiedzenia.
Placówka znajduje się we wnętrzach dawnego zamku książąt głogowskich. Można tu zobaczyć kilka wystaw
stałych, z których najcenniejsza to "Skarb Głogowa". Jest to unikatowy zbiór monet znalezionych w latach
80. XX wiehu. Głogowska wystawa wielokrotnie była wystawiana w wielu innych miastach Polski i za granicą.
Poza działalnością wystawienniczą pracownicy muzeum prowadzą badania związane z historią miasta i okolic.
W muzealnym sklepie można nabyć publikacje dotyczące Głogowa autorstwa pracowników muzeum i nie tylko.
Poza tym muzeum organizuje corocznie wiele imprez kulturalnych. Między innymi jest to Festiwal Kultury
Kresowej oraz Letnia Akademia Kultury i Języka Polskiego, która jest dobrym przykładem zawiązywania współpracy
pomiędzy młodymi Polakami z kraju i zza granicy (z Litwy, Ukrainy, Białorusi). W pobliżu Głogowa, w Ruszowicach
znajduje się prywatny skansen ludowy. Można tam zobaczyć wiele eksponatów związanych z pracą na roli
oraz z lokalnym rzemiosłem.
Turystyka kulurowo-przyrodnicza
Wokół Głogowa znajduje się wiele miejsc, do których może się zwolennik tej formy turystyki, łączącej
walory naturalne i antropogeniczne. Tereny zielone znajdujące się w samym Głogowie (w tym położone w
centrum parki i skwery) są niejako elementem spajającym w całość centrum i resztę miasta. Przez Głogów
przepływa rzeka Odra i jej starorzecze - Stara Odra. Są to miejsca, w których aktywnie działające koła
wędkarskie, jak i wędkarze-amatorzy próbują swoich sił w łowieniu ryb.
Wzdłuż Odry powstały niedawno obszary Natury 2000, chroniące łęgi nadodrzańskie. Sprawiło to, że ograniczono
tam działalność szkodliwą dla środowiska, a podniesiono znaczenie agroturystyki. Dzięki temu bardzo silnie
rozwija się ona na trenie gminy Głogów
i Pęcław. Ponadto miłośnicy ornitologii mogą dostrzec wiele gatunków ptaków, z których kilka jest pod
ochroną.
Obok dużych obszarów przyrodniczo atrakcyjnych na terenie powiatu znajduje się duży obszar zamknięty
dla turystów - teren Huty Miedzi Głogów. Obok nadal widocznych skutków dużego niegdyś zanieczyszczenia
tych okolic, dostrzegalne są Tuluz także efekty działań naprawczych. Jako że zagrożenie zanieczyszczeniami
jest niegroźne, a spacery nadodrzańskimi szlakami możliwe bez ryzyka zdrowotnego, można by po ich pełnym
udostępnieniu taki spacer potraktować jako element edukacji w zakresie skutków zanieczyszczenia oraz
postępów rekultywacji środowiska.
|
