|
Karol P. Witkowski
Turystyka kulturowo-przyrodnicza
Największego potencjału turystycznego powiatu myślenickiego należy upatrywać w turystyce kulturowo-przyrodniczej.
Znaczna część mikroregionu leży na obszarze Beskidu Makowskiego, zwanego też Myślenickim, oraz Wyspowego.
Atrakcyjność tej części Beskidów Zachodnich uwarunkowana jest przede wszystkim ich położeniem, zarówno
z punktu widzenia bliskości wielkiej aglomeracji krakowskiej, jak i z powodu panoramiczności szczytów.
Niewątpliwie najatrakcyjniejszym pasmem górskim leżącym w obrębie powiatu myślenickiego jest Pasmo Lubomira
i Łysiny. Na północno-zachodnich skłonach tego grzbietu rozłożona jest jedna z dzielnic Myślenic - Zarabie.
Takie położenie umożliwia wejście na atrakcyjne szlaki wprost z dworca autobusowego w Myślenicach. Na
grzbietach pasma znajduje się m.in. Obserwatorium Astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza na Lubomirze,
które przyciąga turystów otwarta formułą udostępniania swoich wnętrz i możliwością organizacji lekcji
astronomii oraz obserwacji nieba. Częstym celem turystycznych wizyt jest też wieża widokowa na szczycie
Chełmu. W pobliżu obserwatorium znajduje się schronisko górskie "Kudłacze", które może aspirować do roli
lokalnego centrum turystycznego. Obiekt ten jest najbliżej położonym względem Krakowa schroniskiem górskim,
w którym organizowane są liczne imprezy kulturalne. Opodal schroniska znajduje się Sucha Polana, miejsce
stacjonowania oddziałów partyzanckich z okresu II wojny światowej.
Kolejnym atrakcyjnym pasmem górskim leżącym na ziemiach powiatu myślenickiego jest masyw Lubonia Wielkiego.
Grzbietem masywu przebiega granica między powiatami myślenickim, limanowskim i nowotarskim. Na szczycie
Lubonia Wielkiego znajduje się schronisko górskie. Spośród szczytów Beskidu Wyspowego na Ziemi Myślenickiej
znajduje się też popularny Szczebel i mniej znany Ciecień. Na grzbiecie tego drugiego znajduje się wieża
widokowa.
Z wielu grzbietów górskich znajdujących się w obrębie powiatu myślenickiego warto wspomnieć niskie i
krótkie pasmo Glichowca przylegające bezpośrednio do wód zbiornika Dobczyckiego. Malownicze położenie
wzniesień uzupełnia bogactwo wojskowych pamiątek w postaci okopów. W paśmie Glichowca znajduje się ważny
obiekt archeoturystyki - zespół dobrze zachowanych kurhanów ciałopalnych z VII-IX w.
Turystyka dziedzictwa kulturowego
Ważnym celem turystycznym w powiecie myślenickim są obiekty dziedzictwa kulturowego. W tej szerokiej
kategorii na obszarze mikroregionu warto zaznaczyć potencjał takich rodzajów turystyki jak: turystyka
do obiektów zabytkowych: religijnych, zamków oraz turystyka kultury ludowej.
Powiat myślenicki jako destynacja turystyki do zabytkowych obiektów religijnych jest mikroregionem o
stosunkowo dużym potencjale. Na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej znajdują się sakralne obiekty
z Raciechowic (kościół pw. św.św. Jakuba Starszego i Katarzyny Aleksandrysjkiej z 1720 roku) i Wiśniowej
(kościół pw. św. Marcina z 1720-30 roku). Bardzo ważnym obiektem sakralnym, leżącym na Ziemi Myślenickiej,
jest romańska świątynia z Dziekanowic, znajdująca się na szlaku Małopolska Romańska. W kościele pw. św.św.
Mikołaja i Marii Magdaleny do czasów współczesnych przetrwał m.in. romański układ z kwadratowym prezbiterium.
Na murach znajduje się kilka znaków kamieniarskich, które pozostawili XII-wieczni budowniczowie. W ścianie
prezbiterium widoczne jest romańskie okno. Również w nienaruszonym stanie przetrwał łuk tęczowy oddzielający
nawę od prezbiterium. Dziekanowicka świątynia stanowiąc wysokiej klasy zabytek budownictwa jest również
Sanktuarium Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny. Ważną pamiątka kultu religijnego jest bożnica w Wiśniowej.
Obiekt ten jest jednym z niewielu przykładów drewnianej świątyni żydowskiej, który przetrwał do dzisiejszych
czasów. Budynek znajduje się przy głównej drodze przecinającej Wiśniową, lecz nie jest udostępniony.
Okolice Krakowa obfitują w pamiątki czasów bujnego rozkwitu ziemiaństwa. Również na obszarze powiatu
myślenickiego znajduje się szereg zabytków szlacheckich, głównie XVIII/XIX-wiecznych dworków. Spośród
nich wyróżnia się dwór w Sierakowie mieszczący ekskluzywny hotel. Niestety część zabytków popada w ruinę.
Jednymi z najstarszych zabytków Ziemi Myślenickiej są średniowieczne budowle obronne. Zamek królewski
w Dobczycach powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Obiekt wybudowano na miejscu poprzedniej fortyfikacji
otoczonej drewnianą palisadą, w celu ochrony szlaku biegnące wzdłuż Raby. W czasach świetności zamku,
w jego murach, nauki od Jana Długosza pobierali synowie króla Kazimierza Jagiellończyka. Do największego
rozkwitu obiekt doprowadziła rodzina Lubomirskich. Najstarszą częścią jest zamek górny, gdzie podziwiać
można zachowane gotyckie okno. Zamek popadł w ruinę pod koniec XVIII w., kiedy ówczesny zarządca - starosta
dobczycki Dobrzyński - po odnalezieniu zamurowanego skarbu rozkazał rozebrać resztę zabudowań. W II połowie
XX wieku, pod okiem Władysława Kowalskiego, część ruin odgruzowano i odbudowano. W roku 1964 otwarto
na zamku Muzeum Regionalne. W ramach ekspozycji udostępniono m.in. zbiory archeologiczne, na które składają
się znaleziska z terenu zamku. Jedną z sal poświęcono pamięci partyzantów działających na terenie Ziemi
Myślenickiej.
Ruiny stołpu na zboczach Uklejny to kolejny średniowieczny zabytek w powiecie myślenickim. Strażnicę
wybudowano w XIII wieku dla ochrony traktu z Krakowa i Wieliczki na południe. Kamienna okrągła wieża
była częścią brony myślenickiej, systemu obronnego wybudowanego w przewężeniu doliny Raby. Stołp wysadzono
w połowie XV wieku i od tamtego czasu pozostaje w ruinie. Pozostałości wieży znajdują się na terenie
rezerwatu Zamczysko nad Rabą, do obiektu prowadzi czerwony szlak turystyczny.
Częścią turystyki dziedzictwa kulturowego na Ziemi Myślenickiej jest turystyka kultury ludowej. Obiekty
tej kategorii, które są celem turystycznych odwiedzin, to pamiątki po dwóch grupach etnograficznych -
Krakowiakach Zachodnich i Kliszczakach. W skansenie w Dobczycach, leżącym u stóp królewskiej warowni
znajdują się m.in. karczma, wozownia, kuźnia i dom pogrzebowy. Obiekty, które powinny znaleźć się na
trasie zwiedzania to młyn wodny w Myślenicach oraz szereg chałup Kliszczackich, znajdujących się m.in.
w Pcimiu.
Turystyka obiektów militarnych
Na Ziemi Myślenickiej znajduje się szereg zabytków militarnych i obiektów tanatoturystyki, które zwykle
łączą te same wydarzeniami. Ważnym miejscem w mikroregionie jest Las Groby, którego obszar był częścią
pola bitewnego w czasie walki konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi podczas bitwy pod Lanckoroną.
Miejsce to, jak wskazuje nazwa, kryje szczątki poległych żołnierzy. Wydarzenia te upamiętnia w terenie
skromna mogiła konfederatów znajdująca się już na terenie powiatu suskiego.
Najwięcej zabytków tanatoturystyki w mikroregionie związanych jest z wydarzeniami lat 1914-1915. Szerokie
obniżenie między Pasmem Lubomira i Łysiny a Pasmem Glichowca oraz okoliczne dolinki, w tym Kotlinka Wiśniowej,
było miejscem starcia, zapamiętanego przez historiografię jak Cud nad Rabą. Bitwa, w której starły
się siły rosyjskiej ofensywy z austrowęgierskimi obrońcami drogi na Wiedeń, stała się kresem carskiego
pochodu na zachód. Pamiątką po bitwie i wojnie pozycyjnej jest zespół linii obronnych budowanych przez
obydwie strony konfliktu. Dobrze zachowane umocnienia odnaleźć można m.in. w Paśmie Glichowca. Kolejną
pamiątką po walkach jest szereg cmentarzy wojennych wybudowanych jeszcze w czasie I Wojny Światowej według
dyspozycji Wydziału Grobów Wojennych c.k. Ministerstwa Wojny. Cmentarze leżą w okręgu limanowskim - X,
którego architektem był Gustav Ludwig. Zespół cmentarzy Ziemi Myślenickiej jest najdalej na zachód wysuniętą
grupą tanatoturystycznych pamiątek po pierwszowojennych zmaganiach wojennych na froncie karpackim.
Śladem po II Wojnie Światowej w mikroregionie są pomniki, cmentarze i zachowane w lasach linie obronne.
Najwięcej obiektów, które przetrwały do dziś, związanych jest z działaniami partyzanckimi. Najsłynniejszym
miejscem konspiracyjnych działań jest Sucha Polana, zajmująca przełęcz między Łysiną i Kamiennikiem.
Pamiątką po partyzantach jest tam kamienny ołtarz-pomnik, a żywym wspomnieniem odbywający się co roku,
i przyciągający wielu turystów i pasjonatów historii, Małopolski Zlot Szlakami Walk, któremu towarzyszy
rekonstrukcja bitwy partyzantów z hitlerowcami. Na obszarze Beskidu Myślenickiego przetrwało wiele linii
obronnych wybudowanych na rozkaz okupantów, a wykorzystanych w czasie walk z Armią Czerwoną na przełomie
1944 i 1945 roku. Fortyfikacje zachowały się m.in. w Skomielnej Czarnej, gdzie zobaczyć można stanowisko
broni maszynowej i okopy oraz w lubieńskim lesie. Cmentarze na których pogrzebani zostali żołnierze II
wojny światowej odnaleźć można w Wiśniowej, Myślenicach, Pcimiu i Stróży.
Większość obiektów turystyki militarnej jest dostępna choć nie znajduje się przy znakowanych szlakach
turystycznych. Próżno również szukać w terenie stosownych tablic informacyjnych.
Turystyka religijna i pielgrzymkowa
Jednym z celów wizyt turystów pielgrzymów są sanktuaria Ziemi Myślenickiej. Dodatnio na wartość turystyki
religijnej w regionie wpływa bliskość Sanktuarium Maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej oraz obiektów związanych
z osobą Św. Jana Pawła II w Wadowicach. Na terenie powiatu myślenickiego znajdują się: Sanktuarium bł.
Anieli Salawy w Sieprawiu, Sanktuarium Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny w Dziekanowicach oraz Sanktuarium
Matki Boskiej Myślenickiej w Myślenicach.
Największy wpływ na rozwój turystyki religijnej i pielgrzymkowej ma sanktuarium w Sieprawiu, miejscu
urodzenia bł. Anieli Salawy, która została beatyfikowana w Krakowie przez Jana Pawła II w 1991 roku.
W sieprawskim kościele znajduje się ołtarz poświecony bł. Anieli oraz Jej relikwie. Główny relikwiarz
znajduje się w Bazylice oo. Franciszkanów w Krakowie.
Turystyka kultury współczesnej
W powiecie myślenickim znajduje się kilka obiektów, które są celem turystyki kultury współczesnej, a
zwłaszcza fanoturystyki. Na myślenickim Zarabiu zlokalizowane jest nowoczesne centrum sportowe wyposażone
m.in. w halę, strzelnicę sportową i korty tenisowe. Obok ogólnodostępnego centrum znajduje się Baza Treningowa
Wisły Kraków - ekstraklasowego klubu piłkarskiego rodem z Krakowa.
Interesującym, ogólnodostępnym obiektem sportowym w mikroregionie jest myślenicki bulodrom. Boisko do
gry w bule jest zapleczem treningowym Myślenickiego Klubu Petanque - pierwszego stowarzyszenia sportowego
petankue powołanego do życia w Polsce.
Atrakcyjność turystyczną powiatu myślenickiego podnoszą stoki narciarskie zlokalizowane w Myślenicach
i Sieprawiu.
|
